มุ่งสู่ภูมิทัศน์แห่งความรู้: ต้นทางของวรรณกรรมการเดินทางพม่าสมัยใหม่
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยฉบับนี้มุ่งศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างความเปลี่ยนแปลงของมโนทัศน์ความรู้กับพัฒนาการของวรรณกรรมการเดินทางพม่าสมัยใหม่ในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 โดยอาศัยกรอบแนวคิดการผนวกรวมวัฒนธรรม (transculturation) ของมารี หลุยส์ แพรตต์ (Mary Louise Pratt) ในการศึกษาวิเคราะห์ ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่าความเปลี่ยนแปลงมโนทัศน์ความรู้แบบจารีตไปเป็นมโนทัศน์ความรู้เชิงประจักษ์ในกลุ่มปัญญาชนพม่าระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 19-20 เป็นผลมาจากประสบการณ์อาณานิคมที่มีบทบาทโดยตรงต่อวิธีการมองโลกและวิธีการแสวงหาความรู้ อีกทั้งมโนทัศน์ความรู้ที่เปลี่ยนไปนี้ยังมีบทบาทโดยตรงต่อวิธีการเขียนวรรณกรรมการเดินทางพม่า ซึ่งพัฒนาวิธีการเขียนโดยจัดวางประสบการณ์การเดินทางเป็นองค์ประธานของเรื่องเล่า การออกเดินทางเพื่อแสวงหาความรู้ชุดอื่น ๆ และความสามารถในการนำเสนอประสบการณ์การเดินทางผ่านเรื่องเล่าของตนเอง จึงแสดงให้เห็นความปรารถนาของคนพื้นเมืองในการสร้างองค์ความรู้ของตนเองเกี่ยวกับโลก(ย์) อันแสดงสัญญะการถือครองอำนาจในการกำหนดนิยาม “ตนเอง” ของปัญญาชนพม่าในสถานการณ์อาณานิคม
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลที่ตีพิมพ์ลงในวารสารมนุษย์กับสังคม ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบโดยตรงของผู้เขียนซึ่งกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยหรือร่วมรับผิดชอบใดๆ
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารมนุษย์กับสังคม ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสาร หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่่อกระทำการใดๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากวารสารมนุษย์กับสังคมก่อน
เอกสารอ้างอิง
ทวีศักดิ์ เผือกสม. (2561). หยดเลือด จารึก และแท่นพิมพ์ ว่าด้วยความรู้/ความจริงของชนชั้นนำสยาม พ.ศ. 2325-2411. Illuminations Editions.
ธนภาษ เดชพาวุฒิกุล. (2559). ผีอังกฤษ จิตวิญญาณพม่า: อาณานิคม ชาตินิยม และการเมืองของภาษาในนโยบายด้าน การศึกษาของพม่า ทศวรรษ 1920-80. วารสารประวัติศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, (สิงหาคม 2559-กรกฎาคม 2560), 86-108.
ธงชัย วินิจจะกูล. (2556). กำเนิดสยามจากแผนที่: ประวัติศาสตร์ภูมิกายาของชาติ. โครงการจัดพิมพ์คบไฟและสำนักพิมพ์อ่าน.
พรรณราย ชาญหิรัญ. (2563). พระราชนิพนธ์ร้อยแก้วบันทึกการเสด็จประพาสของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (พ.ศ. 2419-2452): วรรณคดีกับโลกสันนิวาส [วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต, บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร].
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตโต). (2564). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลธรรม (พิมพ์ครั้งที่ 43). มหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย.
วรรณวิวัฒน์ รัตนลัมภ์. (2562). “เยอแนล”: ลักษณะเด่นและคุณค่าในฐานะประเภทวรรณคดี [วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย].
สรณัฐ ไตลังคะ. (2567). สู่กาละนวสมัย วรรณกรรมไทยสมัยใหม่ยุคแรกเริ่ม ถึง พ.ศ. 2500. สำนักพิมพ์ศยาม.
Allot, A. J. (1981). Prose Writing and Publishing in Burma: Government Policy and Popular Practice. In T. Seong Chee (Ed.), Essays on Literature and Society in Southeast Asia: Political and Sociological Perspectives (pp. 1-35). Singapore University Press.
Aung-Thwin, M. (2008). “Mranma Pran”: When Context Encounters Notion. Journal of Southeast Asian Studies, 39(2), 193-217.
Aung-Thwin, M., & Aung-Thwin, M. (2012). A History of Myanmar Since Ancient Times: Traditions and Transformations. Reaktion Books.
Bagshaw, L. (2006). The Kinwun Min-Gyi’s London Diary: The First Mission of a Burmese Minister to Britain, 1872. Orchid Press.
Boshier, C. A. (2018). Mapping Cultural Nationalism: The Scholar of the Burma Research Society, 1910-1935. NIAS Press.
Candier, A. (2007). Histoire et temporalité à travers douze extraits du journal de voyage d’un ambassadeur birman en France (1874). Journal Asiatique, 295(2), 221-347.
Charney, M. W. (2009). Powerful Learning: Buddhist Literati and the Throne in Burma’s Last Dynasty, 1752-1885 (4th ed.). The Center for South and Southeast Asian Studies.
Cheint, U. (2011). ပူတကေ စပိန် အီတာလျံသွားမှတ်တမ်း [Travels to Portugal, Spain and Italy]. Seikku Cho Cho.
Chitkasem, M. (1972). The Emergence and Development of the Nirat Genre in Thai Poetry. Journal of the Siam Society, 60(2), 135-168.
Das, N., & Youngs, T. (2019). The Cambridge History of Travel Writing. Cambridge University Press.
Dithapamauk-hka, S. (1992). ရှင်ဒိသာပါမောက္ခ ကြောက်စာ [The Inscription of Shin Dithapauk-hka]. In Po (Ed.), မြန်မာစာညွန့်ပေါင်းကျမ်း [Anthology of Burmese Literature] (Vol. 5). Myanmar Language Commission.
Fussell, P. (1980). Abroad: British Literary Traveling Between the Wars. Oxford University Press.
Htin, M. (1981). ရှေးခေတ်မြန်မာခရီးသွားစာပေ [Classic Myanmar Travel Literature]. In Sarpay Beikman (Ed.), မြန်မာခရီးသွား စာပေစာတမ်း များ [Collected Articles on Myanmar Travel Literature] (pp. 21-68). Sarpay Beikman.
Khin Min (Danubyu), M. (2014). ကိုလိုနီခေတ် မြန်မာစာပေသမိုင်း [Myanmar Literature History of Colonial Period]. Seikku Cho Cho.
Khin Min (Danubyu), M. (2014). မြန်မာစာပေခရီး ပုဂံခေတ်မှ ကိုလိုနီခေတ်အထိ [The Journey of Myanmar Literature: From Pagan Period to Colonial Time]. Ya Pyei Saok Taik.
Kinwun Min-gyi. (2008). ကင်းဝန်မင်းကြီး ပြင်သစ်နိုင်ငံသွား နေ့စဉ်မှတ်တမ်း [Kinwun Min-gyi’s Paris Diary] (4th ed.). (Pe Maung Tin, Ed.). Ya Pyei Saok Taik.
Kyaw Li Sein. (1935). ယိုးဒယားပြည်မှာ ငါးနှစ်ကြာ [Five Years in Siam]. Thuriya Thadin Sadaik.
Kyaw, U. (1981). မြန်မာတို့၏မျက်မှောက်ခေတ်ခရီးသွားစာပေ [Myanmar Contemporary Travel Literature]. In Sarpay Beikman (Ed.), မြန်မာခရီးသွား စာပေစာတမ်းများ [Collected Articles on Myanmar Travel Literature] (pp. 69-100). Sarpay Beikman.
Lindsay, C. (2016). Travel Writing and Postcolonial Studies. In C. Thompson (Ed.), The Routeledge Companion to Travel Writing (pp. 25-34). Routledge.
Ma Ma Myint. (2017). ကုန်းဘောင်ခေတ်မြန်မာခရီးသွားမှတ်တမ်းလေ့လာချက် [The Study on Myanmar Travel Diaries From Konbaung Period] [Unpublished doctoral dissertation]. University of Yangon.
Myanmar Language Commission. (2008). မြန်မာအဘိဓာန် [Myanmar Dictionary]. Myanmar Language Commission.
Pe Maung Tin. (2004). မြန်မာစာပေသမိုင်း [History of Myanmar Literature]. (5th ed.) Sapei Oo. (Original work published 1958)
Pratt, M. L. (1994). Imperial Eyes: Travel Writing and Transculturation. Routledge.
Raṭṭhasara, S. (1957). ရွှေစက်တော်သွားတောလား [Tawla to Shwe Sat Taw]. In Chan Myay (Ed.), ရွှေစက်တော်သွားတောလားနှင့် ဘဝဝန်းကျင်ကဗျာများ [Tawla to Shwe Sat Taw and other life poems]. Mya Kyei Mon Sapei Sin.
Rozenberg, G. (2001). Thamanya: Enquête sur la sainteté dans la Birmanie contemporaine (1980-2000) [Unpublished doctoral dissertation]. EHESS.
Schober, J. (2007). Colonial knowledge and Buddhist Education in Burma. In I. Harris (Ed.), Buddhism, Power and Political Order (pp. 52-70). Routledge.
Seong Chee, T. (1981). Essays on Literature and Society in Southeast Asia: Political and Sociological Perspectives. (T. Seong Chee, Eds.) Singapore University Press.
Shwe, U. (1964). ဘင်္ဂလာသွားစာတမ်း [Account to Bangladesh] (Kyan, ed.). Burma Historical Commission.
Shwe Kaing Tha. (2008). Preface. In U. Cheint, ပူတကေ စပိန် အီတာလျံသွားမှတ်တမ်း [Travels to Portugal, Spain and Italy]. Ya Pyei Saok Taik.
Theippan Maung Wa. (2014). အောက်စ်ဖို့သွားမှတ်တမ်း [Oxford Diary]. Mya Nanda Saok. (Original work published 1934).
Thet Lwin. (1973). မြန်မာခရီးသွားမှတ်တမ်းစာပေ 1918-1970 [Myanmar Travel Literature from 1918-1970] [Unpublished M.A. dissertation]. Yangon University.
Thompson, C. (2011). Travel Writing. Routledge.
Uttamagyaw, S. (1964). Shin Uttamagyaw’s Tawla. In U. T. Ba Han (Ed.), Shin Uttamagyaw’s Tawla and Letwethondara’s Radus (pp. 4-27). The Hanthawaddy Press.
Win Pe, U. (2014). The Development of Modern Burmese Theatre and Literature Under Western Influence. In D. Jedamski (Ed.), Chewing Over the West: Occidental Narratives in Non-Western Readings (pp. 93-107). IIAS.
Winichakul, T. (2000). The Others Within: Travel and Ethno-Spatial Differenciation of Siamese Subjects 1885-1910. In A. Turton (Ed.), Civility and Savegery: Social Identity in Tai States (pp. 63-83). Curzon Press.
Winichakul, T. (2000). The Quest for “Siwilai”: A Geographical Discourse of Civilization Thinking in the Late Nineteenth and Early Twentieth-Century Siam. The Journal of Asian Studies, 59(3), 528-549.
Yamada, T. S. (2009). Modern Short Fiction of Southeast Asia: A Literary History. Association for Asian Studies.
Zar Ni. (1998). Knowledge, Control, and Power: Politics of Education under Burma’s Military Dictatorship (1962-88) [Doctoral dissertation, Graduate School of the University of Wisconsin-Madison].
