ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อลักษณะธรณีสัณฐานภูเขาไฟลำนารายณ์

บทคัดย่อ

            บทความนี้นำเสนอปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเกิดภูเขาไฟลำนารายณ์ อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี ผ่านกระบวนการเรียนการสอนโดยการศึกษาข้อมูลจากภาคสนามและข้อมูลจากภาพถ่ายดาวเทียม เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง นำมาวิเคราะห์และอภิปรายร่วมกัน สัณฐานที่พบได้แก่ เทือกเขาสูงหินภูเขาไฟลำนารายณ์ เขาโดดและเนินเขา เนินลาวา ตะพักลำน้ำ และที่รบน้ำท่วมถึง พบว่า ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อลักษณะธรณีสัณฐานภูเขาไฟลำนารายณ์ อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี ประกอบด้วยธรณีวิทยาโครงสร้าง ได้แก่ ธรณีแปรสัณฐาน เป็นแรงที่กระทำต่อเปลือกโลก ทำให้เกิดการเคลื่อนไหวในบริเวณดังกล่าว และกลุ่มรอยเลื่อน พบรอยเลื่อนและรอยแตกของหินในบริเวณภูเขาไฟลำนารายณ์อย่างน้อย 3 แนว คือ แนวเหนือ - ใต้ แนวตะวันออกเฉียง เหนือ - ตะวันตกเฉียงใต้ และแนวตะวันตกเฉียงเหนือ - ตะวันออกเฉียงใต้ ธรณีวิทยาลำดับชั้นหิน พบว่า หินที่ปกคลุมพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นหินภูเขาไฟ ซึ่งเป็นหินอัคนีพุที่ขึ้นมาเย็นตัวบนผิวโลก แบ่งออกเป็น 3 พวกตามส่วนประกอบของแร่ในหินได้แก่ หินภูเขาไฟหน่วยแอนดีไซต์และหินบะซอลติกแอนดีไซต์ หินภูเขาไฟหน่วยหินไรโอไลต์ (ry) และหินภูเขาไฟหน่วยหินบะซอลต์ (bs) ลักษณะภูมิอากาศ ได้แก่ อุณหภูมิและน้ำฝน อุณหภูมิจะส่งผลต่อการผุพังอยู่กับที่ทางกายภาพ ส่วนน้ำฝนเป็นตัวการธรรมชาติที่ทำให้เกิดการกร่อนของหินบริเวณกรวยภูเขาไฟและเนินลาวา เป็นแหล่งกำเนิดของตะกอน และพัดพาตะกอนมาทับถมในบริเวณที่ต่ำ และน้ำฝนยังมีอิทธิพลต่อกระบวนการสร้างหน้าตัดดิน ซึ่งจะส่งผลต่อลักษณะทางกายภาพและทางเคมีของดินที่สลายตัวมาจากหินบะซอลต์ ปัจจัยสุดท้ายคือ สิ่งปกคลุมดินและการใช้ประโยชน์ที่ดินเป็นปัจจัยที่ส่งผลต่อการผุพังอยู่กับที่และการกร่อนของหินและดิน รวมทั้งพัฒนาการของการสร้างดิน