การสื่อสารของผู้นำชุมชนเพื่อการสร้างเสริมสุขภาวะ ด้านการลด ละ เลิก เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ : กรณีศึกษา ชุมชนบ้านวัดบางเตย ตำบลบางเตย อำเภอบ้านสร้าง จังหวัดปราจีนบุรี

บทคัดย่อ

        งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผู้นำชุมชนในฐานะสื่อบุคคล โดยการวิเคราะห์การสั่งสมทุนและการแปลงทุนมาเป็นความสามารถทางการสื่อสารของผู้นำชุมชนและการประสานความร่วมมือภายใต้ภารกิจร่วมกันในการทำงานสื่อสาร โดยผู้วิจัยใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) ซึ่งเก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้การเก็บข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interview) ในกลุ่มสื่อบุคคลกรณีศึกษาที่ศึกษาเชื่อมโยงข้อมูลที่ถูกจัดระเบียบแล้วเข้าด้วยกัน และนำเสนอข้อมูลในรูปแบบการพรรณนา (Descriptive) ผู้วิจัยอาศัยกรอบแนวคิด ทฤษฎี มาเป็นแนวทางการศึกษา ดังนี้คือ แนวคิดเรื่องทุน (Capital), แนวคิดเรื่องการพัฒนาชนบท (Rural Development), แนวคิดเรื่องผู้นำชุมชน (Community Leader), แนวคิดเรื่องสื่อบุคคล (Personal Media), แนวคิดเรื่องความสามารถทางการสื่อสาร (Communication Competency), แนวคิดกลยุทธ์การสื่อสาร (Communication Strategies), แนวคิดเรื่องการสื่อสารสุขภาพเพื่อการสร้างเสริมสุขภาวะ (Health Communication) และแนวคิดเรื่องการวิเคราะห์ SWOT Analysis ผลการศึกษาพบว่า

        1.1 จากกรณีศึกษา 3 กรณี ได้แก่ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบางเตย ประธานอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านหมู่ที่ 3 และเจ้าอาวาสวัดบางเตย ที่เป็นผู้นำชุมชนในฐานะสื่อบุคคล มีการสั่งสมทุนและการแปลงทุนมาเป็นความสามารถทางการสื่อสาร (Communication Competency) ของผู้นำชุมชนและการประสานความร่วมมือภายใต้ภารกิจร่วมกันในการทำงานสื่อสารชวนคนลด ละ เลิกเครื่องดื่มแอลกอฮอล์

        1.2 สื่อบุคคลทั้ง 3 กรณีที่อยู่ในบทบาทของผู้นำชุมชนสามารถนำความรู้ที่ได้สั่งสมมาใช้กับกลุ่มเป้าหมายตามสถานการณ์ ด้วยการใช้กลยุทธ์การสื่อสาร 6 กลยุทธ์ ได้แก่ กลยุทธ์การเลือกใช้สื่อผสม (Mixed Media), กลยุทธ์การเลือก และดัดแปลงเนื้อหาสาร (Selection and Modification of Substance Content), กลยุทธ์การวิเคราะห์สถานการณ์ (Situational Analysis), กลยุทธ์การวิเคราะห์ผู้รับสาร (Audience analysis), วิธีการสร้างความน่าเชื่อถือเพื่อใช้ในการจูงใจ (Creating Credibility and Motivation), การรับฟังปฏิกิริยาตอบกลับของผู้รับสาร (Feedback) กลยุทธ์ทั้งหกข้อนี้ถูกออกแบบโดยสื่อบุคคลและนำไปประยุกต์ใช้วางแผนการสื่อสารภายใต้บริบทของชุมชนท ที่ส่งผลต่อการขยายตัวของการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ อีกทั้งตัวแปรเรื่องเครือข่าย (Network) ทำให้สื่อบุคคลในชุมชนนั้นมีจุดร่วมของภารกิจ (Mission) เป็นหนึ่งเดียวกัน เกิดเป็นการประสานความร่วมมือร่วมใจในการแก้ไขปัญหา ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้มีพลังในการขับเคลื่อนงานด้านสุขภาวะ