จากปฏิสัมพันธ์เชิงสัญลักษณ์ผ่านงานสร้างสรรค์ช้างวาดรูปสู่ประเด็นลิขสิทธิ์

บทคัดย่อ

        บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่ออธิบายถึงปรากฏการณ์ช้างวาดรูปในฐานะงานสร้างสรรค์ที่เกิดขึ้นผ่านปฏิสัมพันธ์เชิงสัญลักษณ์ระหว่างศิลปิน ควาญช้างกับช้างที่สะท้อนอุดมการณ์นิเวศสำนึกผ่านงานศิลปะภาพวาด โดยการสร้างสรรค์ผลงานเป็นกระบวนการที่เกิดจากการร่วมสร้าง (Co-creation) บนความสัมพันธ์เชิงพึ่งพิงอิงกัน (Symbiotic relationship) ระหว่างคนกับช้าง ผลงานภาพวาดสะท้อนคุณค่าทั้งในเชิงจริยศาสตร์สภาวะแวดล้อมและสุนทรียศาสตร์สื่อผ่านปฏิสัมพันธ์เชิงสัญลักษณ์ด้วยการใช้สัญรูปที่แสดงสภาวะความอุดมสมบูรณ์ในธรรมชาติและสัญรูปที่แสดงความสัมพันธ์ระหว่างช้างกับธรรมชาติ ผลงานดังกล่าวมีมูลค่าทางเศรษฐกิจที่นำรายได้สู่ผู้ครอบครองช้างและองค์กรที่เกี่ยวข้อง ประเด็นที่เกี่ยวเนื่องตามมาคือ สิทธิในผลงานอันประกอบด้วยกรรมสิทธิ์และข้อถกเถียงในประเด็นสิทธิทางเศรษฐกิจของผลงานคือเรื่องลิขสิทธิ์ บทความสะท้อนมุมมองทางกฎหมายตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ.2537 ที่กำหนดให้ผู้สร้างสรรค์ที่มีสภาพบุคคลได้ลิขสิทธิ์ในงานที่ตนได้สร้างสรรค์ขึ้น แต่บทบัญญัติดังกล่าวไม่ได้ครอบคลุมถึงช้าง แต่ถ้าบุคคลเป็นผู้ต่อยอดงานสร้างสรรค์จนแล้วเสร็จสมบูรณ์น่าจะผลักดันได้ว่าบุคคลเป็นผู้มีส่วนสำคัญในการสร้างสรรค์เพื่อการอ้างลิขสิทธิ์