เปมสูตร : มิติของความรักในพระพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้นำเสนอการศึกษามิติของความรักในบริบทพระพุทธศาสนาและสังคมปัจจุบัน โดยเริ่มจากการวิเคราะห์ "เปมสูตร" ซึ่งกล่าวถึงลักษณะของความรักหรือ "เปมะ" ที่สามารถนำไปสู่ความสุขหรือความทุกข์ ขึ้นอยู่กับวิธีการจัดการและเข้าใจบริบทความรักนั้น ๆ ในมิติของสังคมปัจจุบัน ความรักได้รับการตีความในแง่สังคมวิทยาและจิตวิทยา โดยในมิติทางสังคมวิทยา ความรักถือเป็นพื้นฐานของความสัมพันธ์ที่มีผลต่อโครงสร้างสังคม เช่น ครอบครัวและสถาบันทางสังคม ในทางจิตวิทยา ความรักส่งผลต่ออารมณ์ ความรู้สึก และจิตใจมนุษย์ ความคาดหวังในความสัมพันธ์และการแสวงหาความรักสามารถนำไปสู่ความสมหวังหรือความเจ็บปวดได้ ในพระพุทธศาสนาระบุว่า ความรักเกิดจากเหตุปัจจัย แต่ก็อยู่ภายใต้กฎไตรลักษณ์ มี 4 มิติ คือ 1) เปมะ: ความรักเริ่มแรกที่ได้รับจากครอบครัว 1) เสน่หา: ความรักของหนุ่มสาว           1) ฉันทะ: ความรัก ความพึงพอใจที่จะอยู่ร่วมกัน 1) เมตตา: ความรักที่ปรารถนาดีให้บุคคลที่ตนรักนั้นมีความสุข ความรักในทางจิตวิทยาเห็นว่าเป็นความต้องการเบื้องต้น เป็นความรู้สึกทางใจ ส่วนมิติทางสังคมมองเห็นว่า ความรักเป็นความต้องการของมนุษย์ในการสร้างครอบครัว การดำรงเผ่าพันธุ์ หลักธรรมที่นำมาประยุกต์ใช้ คือ ศีล 5, ทิศ 6 และ ขัคควิสาณสูตร ธรรมเหล่านี้สอนให้มองเห็นแง่มุมที่เป็นทุกข์โทษของความรัก และการออกจากทุกข์โทษของความรักด้วยการปฏิบัติจนบรรลุมรรคผล