สภาพปัจจุบันของผญาอีสานบนพื้นที่สื่อสังคมออนไลน์
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิชาการเรื่องนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันของผญาอีสานบนพื้นที่สื่อสังคมออนไลน์ จากการศึกษาพบว่า ผญาอีสานบนพื้นที่สื่อสังคมออนไลน์เริ่มปรากฏพร้อมกับการเกิดขึ้นของสื่อสังคมออนไลน์ใน พ.ศ. 2539 เป็นต้นมา ปรากฏสภาพปัจจุบันของผญา 3 ด้าน ได้แก่ 1) ด้านรูปแบบเนื้อหา คือ ผญาดั้งเดิม หมายถึง ผญาที่คงรูปแบบเดิมจากต้นฉบับ ผญาผสม หมายถึง ผญาที่ปรับเนื้อของรูปแบบเดิมให้เข้ากับยุคสมัย และผญาแต่งใหม่ หมายถึง ผญาที่แต่งขึ้นใหม่ซึ่งมีเนื้อหาของยุคสมัยปัจจุบัน 2) ด้านกลุ่มผู้ใช้และช่องทางการใช้ กลุ่มผู้ใช้ประกอบด้วย กลุ่ม Gen Z (ช่วงอายุ 9 – 26 ปี ) กลุ่ม Gen Y (ช่วงอายุ 27 - 41 ปี) กลุ่ม Gen X (ช่วงอายุ 42 - 56 ) กลุ่ม Baby Boomer (ช่วงอายุ 57 – 75 ปี) กลุ่มผู้อาวุโส (ช่วงอายุ 76 ปี ขึ้นไป) ในสถานภาพ/บทบาท/อาชีพ ดังนี้ พระสงฆ์/สามเณร พิธีกร/ผู้นำประเพณี หมอลำ/นักร้อง/นักแต่งเพลง นักปราชญ์/นักวิชาการ/นักวิจัย นักเรียน/นักศึกษา/ครู/อาจารย์ ส่วนช่องทางการใช้นั้นพบในสื่อพิธีกรรม ประเพณี ความบันเทิง การศึกษาและสื่อสังคมออนไลน์ ที่มีความสะดวกและเป็นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิตในปัจจุบัน และ 3) ด้านการใช้ประโยชน์พบว่า ใช้อบรมสั่งสอน สร้างความบันเทิง อนุรักษ์วรรณกรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่น รณรงค์เผยแพร่และประชาสัมพันธ์ เป็นเครื่องมือให้การศึกษาและถ่ายทอดความรู้ และใช้แสดงความผูกพันของวิถีชีวิตในสังคมเกษตรกรรม ผ่านสื่อสังคมออนไลน์ซึ่งหมายถึง เครือข่ายทางสังคมที่วางอยู่บนพื้นฐานของการสื่อสารผ่านระบบอินเทอร์เน็ต โดยเป็นการสร้างข้อมูล การแบ่งปันข้อมูล และการแลกเปลี่ยนข้อมูลที่ปรากฏผญา ได้แก่ 1) เฟซบุ๊ก 2) ยูทูบ และ 3) อินตาแกรม
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
- บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสาร มจร พุทธศาสตร์ปริทรรศน์
- ข้อความใดๆ ที่ปรากฎในบทความที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความ และข้อคิดเห็นนั้นไม่ถือว่าเป็นทัศนะและความรับผิดชอบของกองบรรณาธิการวารสาร มจร พุทธศาสตร์ปริทรรศน์
เอกสารอ้างอิง
กมลมาลย์ คำแสน. (2542). การศึกษาผญาภาษิตอีสานตามแนวทางมานุษยวิทยาวัฒนธรรมเพื่อการสอนวรรณกรรมท้องถิ่น. วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัย เชียงใหม่.
กิ่งแก้ว อัตถากร. (2519). คติชนวิทยา. กรุงเทพฯ: หน่วยศึกษานิเทศน์ กรมการฝึกหัดครู.
จักรพงษ์ ปุณขันธุ์. (2555). การศึกษาภาษาและวัฒนธรรมจาก "คำผญา": กรณีศึกษาในเขต อำเภอดอนตาล จังหวัดมุกดาหาร. วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ จังหวัดสกลนคร.
จารุบุตร เรืองสุวรรณ. (2520). ของดีอีสาน. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ: การศาสนา.
จารุวรรณ ธรรมวัตร. (2525). ผญาบทกวีของชาวบ้าน. กาฬสินธุ์: จินตภัณฑ์การพิมพ์.
ซองดูฮี CHANNEL. (24 มิถุนายน 2563). นกเจ่า - เก่ง สยาม [OFFICIAL MV] [Status update]. สืบค้น 21 กันยายน 2567 จาก https://www.youtube.com/watch?v=Fa1y6D_3B1s
ดาวิทย์ พุทธิไสย. (2554). การใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นอีสาน (ผญา) ในการบริหารงานโรงเรียนประถมศึกษา สังกัดสำนักงานการประถมศึกษาอำเภอกุสุมาลย์ จังหวัดสกลนคร. วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
บทผญาภาษิตโบราณอีสาน. [ม.ป.ป.]. สืบค้น 5 ตุลาคม 2567 จาก http://www.sawanbanna.Bizhat .com /phaya/phaya002.htm
บ้านจอมยุทธ. (2543). วรรณกรรมท้องถิ่น. สืบค้น 25 มิถุนายน 2567 จาก https://www.Baanjomyut .com/library_7/local_literature/index.html
ปรีชา พิณทอง. (2528). ไขภาษิตโบราณอีสาน. อุบลราชธานี: ศิริธรรม.
ปูมผญา ตักศิลาอีสาน. (21 ตุลาคม 2556). ผญาคำสอน [Status update]. สืบค้น 25 ตุลาคม 2567 จากhttps://www. facebook.com/photo?fbid=621723751211665&set=a.598363976880976
พรศิริ ศรีอระพิมพ์. (2551). การประยุกต์ใช้ภูมิปัญญาด้านการแสดงหมอลำผญา จังหวัดมุกดาหารเพื่อส่งเสริมวัฒนธรรมท้องถิ่น. วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปกรรมศาสตรมหาบัณฑิต บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
พรสวรรค์ สุวรรณศรี. (2547). การวิเคราะห์ การดำรงอยู่และการสืบทอดผญาอีสาน. วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรดุษฎีบัณฑิต บัณฑิตวิทยาลัย: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พิมพ์ รัตนกุลสาส์น. (2534). อีสาน: ฉบับลักษณะคำประพันธ์อีสาน. ขอนแก่น: ศูนย์วัฒนธรรมอีสาน มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
วีณา วีสเพ็ญ. (2557). ผญากับการเรียนการสอน. ใน ทรงวิทย์ พิมพะกรรณ์ (บรรณาธิการ). ฟื้นฟูภูมิ ปัญญาผญาพาม่วน. พิมพ์ครั้งที่ 1. ขอนแก่น: ขอนแก่นการพิมพ์.
สำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ (องค์การมหาชน). (2562). รายงานผลการสำรวจพฤติกรรมผู้ใช้อินเทอร์เน็ตในประเทศไทย ปี 2561: Thailand internet user profile 2018. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม.
อารี ถาวรเศรษฐ์. (2546). คติชนวิทยา. กรุงเทพฯ: ศูนย์หนังสือมหาวิทยาลัยราชภัฎสวนสุนันทา.
Kapoor, K. et al. (2018). Advances in social media research: past, present and future. Infor- mation Systems Frontiers. 20(3), 531-558.
Zamwiss. (11 พฤศจิกายน 2562). อัศจรรย์ชีวิตนี้ บ่อมี D นำเผิ่น พี่น้องเอย [Status update]. สืบค้น 30 มิถุนายน 2567 จาก https://www.instagram.com/zamwiss?igsh=NWI5ZzlkM3hhbno1
