การพัฒนาหลักเกณฑ์ทางจริยศาสตร์บนฐานคิดทาง พระพุทธศาสนาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาองค์ประกอบและคุณค่าจริยศาสตร์บนฐานคิดทางพระพุทธศาสนา 2) เพื่อพัฒนาหลักเกณฑ์ทางจริยศาสตร์บนฐานคิดทางพระพุทธศาสนาเพื่อส่งเสริมการพัฒนาที่ยั่งยืน และ 3) เพื่อขับเคลื่อนความสัมพันธ์หลักเกณฑ์ทางจริยศาสตร์บนฐานคิดทางพระพุทธศาสนาที่ส่งเสริมการพัฒนาที่ยั่งยืน การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพและสัมภาษณ์ความคิดเห็นจากผู้เชี่ยวชาญในศาสนาที่เกี่ยวข้อง ผลการวิจัยพบว่า 1) องค์ประกอบจริยศาสตร์ประกอบด้วย ก) องค์ประกอบจริยศาสตร์ ประกอบด้วย (1) องค์ประกอบหลัก ประกอบด้วยการกระทำที่ดี (กุศล) และไม่ดี (อกุศล) (2) องค์ประกอบทางสังคมและการเมือง คือความเสมอภาค สิทธิ และเสรีภาพ (3) องค์ประกอบทางเศรษฐกิจ คือ การดำรงชีวิตแบบเรียบง่ายและพึ่งพาปัจจัยภายนอกให้น้อยที่สุด เน้น "ชีวิตที่มีศีลธรรม" มากกว่า "ชีวิตที่ดี" ซึ่งเน้นความสุขสบายทางวัตถุ (4) องค์ประกอบทางการศึกษา คือการศึกษาในพุทธศาสนามุ่งเน้นการพัฒนาปัญญาและคุณธรรมของแต่ละบุคคล ส่วนคุณค่าจริยศาสตร์ ประกอบด้วย ก) คุณค่าด้านความจำเป็น คือคุณค่าที่เกี่ยวข้องกับสิ่งที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิต ข) คุณค่าด้านหน้าที่ คือบทบาทและหน้าที่ทางสังคม 2) หลักเกณฑ์ทางจริยศาสตร์บนฐานคิดทางพระพุทธศาสนาเพื่อส่งเสริมการพัฒนาที่ยั่งยืน ประกอบด้วย ก) เกณฑ์แบบสัมพัทธ์ คือความดีขึ้นอยู่กับสถานะของปัจเจกบุคคล และสังคมเป็นผู้กำหนดว่าอะไรดีไม่ดี ข) เกณฑ์แบบสัมบูรณ์ ตามหลักสากลอ้างถึงหลักกรรม และการทำงานของจิต เกณฑ์จริยศาสตร์จึงพิจารณาว่าความดีในพุทธศาสนามีทั้งมิติสัมพัทธ์และสัมบูรณ์ระบุถึงการที่ปัจเจกบุคคลกับสังคมมีบทบาทในการกำหนดความดี แต่ต้องไม่ขัดกับกฎธรรมชาติหรือเป้าหมายสูงสุดคือการพ้นทุกข์ 3) การขับเคลื่อนความสัมพันธ์หลักเกณฑ์ทางจริยศาสตร์บนฐานคิดทางพระพุทธศาสนาที่ส่งเสริมการพัฒนาที่ยั่งยืน พบว่า ก) ความสัมพันธ์กับการพัฒนาที่ยั่งยืนทางกายภาพและจิตใจผ่านการเปลี่ยนแปลงค่านิยมที่ต้องคำนึงถึงทั้งความดีส่วนบุคคลและความดีในระดับสังคม รวมถึงความขัดแย้งระหว่างความดีกับหน้าที่ และ ข) ความสัมพันธ์กับการพัฒนาที่ยั่งยืนทางด้านความรู้ ด้วยการส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และการศึกษาด้วยการให้วัดและศาสนาสามารถมีส่วนร่วมในการสนับสนุนการศึกษาและการพัฒนาสังคมได้
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
- บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสาร มจร พุทธศาสตร์ปริทรรศน์
- ข้อความใดๆ ที่ปรากฎในบทความที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความ และข้อคิดเห็นนั้นไม่ถือว่าเป็นทัศนะและความรับผิดชอบของกองบรรณาธิการวารสาร มจร พุทธศาสตร์ปริทรรศน์
เอกสารอ้างอิง
ณัฐพงศ์ธัช กุรัตน์ธรรมาและคณะ. (2560). การพัฒนารูปแบบการแก้ไขปัญหาของชุมชนท้องถิ่นด้วยหลักธรรมในพระพุทธศาสนาแบบบูรณาการ, สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) ฝ่ายวิจัยเพื่อท้องถิ่น.
พระศรีคัมภีรญาณ. (2554). การศึกษาวิเคราะห์หลักจริยศาสตร์ในคัมภีร์พระพุทธศาสนา. รายงานการวิจัย. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระมหานันทกรณ์ ปิยภาณี และคณะ. (2554). พุทธจริยธรรมกับแนวทางการแก้ปัญหาการอุ้มบุญในสังคมไทย, รายงานวิจัย, มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พุทธทาสภิกขุ. (2550). ตัวกู-ของกู ฉบับสมบูรณ์. กรุงเทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2543). พจนานุกรมศัพท์ปรัชญา อังกฤษ-ไทย. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน.
สำนักงานจังหวัดชลบุรี. (2566). ข้อมูลพื้นฐานแผนการพัฒนาจังหวัด/กลุ่มจังหวัดและการดำเนินงานตามนโยบายสำคัญ. สืบค้น 13 พฤศจิกายน 2566 จากhttp://103.28.101.10/briefprovince/filedoc/ 20000000.pdf.
อมาตยา เซน. (2562). จริยเศรษฐศาสตร์, กรุงเทพฯ: ซอลท์ พับลิชชิ่ง.
Bal, M. (2005). Postmodern Theology as Cultural Analysis. The Blackwell Companion to Postmodern Theology, Edited by Graham Ward. Oxford: Blackwell Publishing Ltd.
Kung, H. (1990). Global Responsibility. London: Routledge.
Linn, V. (2564). The Buddha on Wall Street [พระพุทธเจ้ามองวอลล์สตรีท ทุนนิยมมีปัญหาอย่างไรและเราจะทำอะไรได้บ้าง]. แปลโดย นันทวิทย์ พรพิบูลย์. กรุงเทพฯ: สยามปริทัศน์.
Zald, M. N., & McCarthy, J. D. (1986). Religious Groups as Crucibles of Social Movements, In Social Movements in an Organizational Society: Collected Essays, New Brunswick: Transaction.
