รูปแบบการพัฒนาจริยธรรมของสำนักปฏิบัติธรรมประจำจังหวัดนนทบุรี ตามแนวพุทธปรัชญาเถรวาท

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาการพัฒนาจริยธรรมตามแนวพุทธปรัชญาเถรวาท  2) เพื่อศึกษาแนวคิด ทฤษฎีการพัฒนาจริยธรรมของสำนักปฏิบัติธรรมประจำจังหวัดนนทบุรี 3) เพื่อบูรณาการการพัฒนาจริยธรรมของสำนักปฏิบัติธรรมประจำจังหวัดนนทบุรีตามแนวพุทธปรัชญาเถรวาท 4) เพื่อนำเสนอองค์ความรู้เกี่ยวกับรูปแบบการพัฒนาจริยธรรมของสำนักปฏิบัติธรรมประจำจังหวัดนนทบุรีตามแนวพุทธปรัชญาเถรวาท เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพแบบสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 15 รูป/คน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา นำเสนอในรูปแบบเชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า 1) การพัฒนาจริยธรรมตามแนวพุทธปรัชญาเถรวาทใช้หลักไตรสิกขาและภาวนา 4 เป็นแนวทางสำคัญในการเสริมสร้างศีล สมาธิ และปัญญา โดยใช้หลักธรรมสนับสนุน เช่น เบญจศีล เบญจธรรม และกุศลกรรมบถ 10 เพื่อพัฒนาจริยธรรมในชีวิตประจำวัน วิธีการเหล่านี้สามารถนำไปปรับใช้ในสำนักปฏิบัติธรรมให้สอดคล้องกับบริบทสังคมปัจจุบัน 2) สำนักปฏิบัติธรรมมีบทบาทสำคัญในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาและส่งเสริมจริยธรรมผ่านการฝึกอบรมศีล สมาธิ และปัญญา ตลอดจนสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการพัฒนาคุณธรรมของผู้ปฏิบัติธรรม 3) การบูรณาการการพัฒนาจริยธรรม ประกอบด้วย 4 ด้าน ได้แก่ กายภาวนา (กิจกรรมทางกายและสิ่งแวดล้อม) ศีลภาวนา (วินัยและความประพฤติ) จิตตภาวนา (สมาธิและการฝึกจิต) และปัญญาภาวนา (การพัฒนาความรู้และการเข้าใจหลักธรรม) กระบวนการนี้ส่งผลให้ผู้ปฏิบัติธรรมมีพัฒนาการทางศีลธรรมและสามารถนำหลักพุทธธรรมไปใช้ในชีวิตประจำวันได้อย่างเป็นรูปธรรม 4) นำเสนอองค์ความรู้เกี่ยวกับรูปแบบ “MIND Model” ซึ่งประกอบด้วย (M - Moral Foundation) ฐานรากศีลธรรม (I - Integrative Process) กระบวนการบูรณาการ (N - Nurturing Activities) กิจกรรมหล่อเลี้ยงจิตใจ และ (D - Developmental Outcomes)เป้าหมายการพัฒนาจริยธรรมระดับบุคคล ชุมชน และสังคม รูปแบบนี้สามารถใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาสำนักปฏิบัติธรรมเพื่อเสริมสร้างคุณธรรมและจริยธรรมอย่างยั่งยืน