ศึกษาวิเคราะห์บ่วงแห่งมารในปาสราสิสูตร

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาโครงสร้างและเนื้อหาสำคัญของปาสราสิสูตร 2) เพื่อศึกษาและวิเคราะห์แนวคิดเรื่องบ่วงแห่งมารในปาสราสิสูตรเป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพแบบวิจัยเอกสารโดยการศึกษาข้อมูลจากคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท และเอกสารต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง สรุปวิเคราะห์ เรียบเรียง บรรยาย เชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า 1) โครงสร้างปาสราสิสูตร ปรากฏในพระไตรปิฎกเล่มที่ 12 ปาสราสิสูตรเป็นพระสูตรสำคัญที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงแก่ภิกษุ 500 รูป ณ พระเชตวันมหาวิหาร กรุงสาวัตถี โดยใช้อุปมาบ่วงดักสัตว์เปรียบเทียบกับบ่วงแห่งมาร และรวบรวมหลักธรรมสำคัญไว้อย่างครบถ้วน บ่วงแห่งมารในปาสราสิสูตรหมายถึงเครื่องผูกมัดที่ทำลายความดีและนำทุกข์มาให้ ได้แก่ กามคุณ 5 รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัสทางกาย ที่ล่อใจให้สัตว์โลกหลงติดในวัฏสงสาร โทษของบ่วงแห่งมารเกิดจากการสัมผัสอารมณ์ที่น่าพอใจผ่านทวาร 6 ทำให้เกิดความเพลิดเพลิน ความติดใจ และความยึดมั่น เพราะขาดสติ ก่อให้เกิดภพชาติและทุกข์ การหลุดพ้นจากบ่วงแห่งมารต้องพัฒนาปัญญาและสติปัฏฐาน 4 เพื่อพิจารณากาย เวทนา จิต ธรรม ให้เห็นความไม่เที่ยง ทุกข์ อนัตตา การวิเคราะห์พบว่าบ่วงแห่งมารส่งผลต่อมนุษย์ทุกคนผ่านการยึดมั่นในกามโดยความหลง การหลุดพ้นต้องมีสติขณะรับรู้ตามอายตนะเมื่อมีผัสสะเกิดขึ้น โดยใช้การปฏิบัติสมถกรรมฐานและวิปัสสนากรรมฐานเป็นเครื่องมือผู้ปฏิบัติจนเข้าใจจะหลุดพ้นจากสังสารวัฏฏ์ได้ เรียกว่าการบรรลุธรรมหรือการหลุดพ้นจากบ่วงแห่งมาร