บุญข้าวสาก: มิติความเชื่อและพิธีกรรมทางศาสนากับคุณค่าเชิงจริยะในสังคมไทย

บทคัดย่อ

บทความนี้ มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาบุญข้าวสาก: มิติความเชื่อและพิธีกรรมทางศาสนากับคุณค่าเชิงจริยสังคม โดยใช้การศึกษาจากเอกสาร หนังสือและบทความที่เกี่ยวข้อง ผลการศึกษาพบว่า มูลเหตุของประเพณีบุญข้าวสากนั้น เกิดจากพระญาติของพระเจ้าพิมพิสารได้ปรากฏตนแสดงความทุกขเวทนาที่ได้รับในแดนแห่งเปรตนั้น โดยมีวัตถุประสงค์หลักคือการอุทิศบุญแก่บรรพบุรุษผู้ล่วงลับไปแล้วด้วยความเป็นห่วงว่าอยากจะให้ญาติเหล่านั้น พ้นจากภาวะแห่งความทุกข์ในภูมิของเปรต นอกจากนั้น บุญข้าวสาก ยังเป็นการตอบแทนคุณแก่แผ่นดินที่ได้ให้ความอุดมสมบูรณ์ทางการเกษตร ดังนั้น การทำบุญนี้ จึงเป็นการแสดงออกซึ่งความกตัญญูกตเวทีต่อบรรพบุรุษหรือญาติของตนที่ล่วงลับไปแล้วด้วยความห่วงใย เป็นการแสดงความเคารพต่อพื้นดินที่อาศัยทำมาหากิน และรักษาประเพณีไว้เพื่อประโยชน์ต่อสังคมต่อไป