เกณฑ์การตัดสินคุณค่าทางสุนทรียศาสตร์: กรณีภาพวาดสิตางคุ์ บัวทอง

บทคัดย่อ

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างศิลปะกับสุนทรียศาสตร์ รวมถึงทฤษฎีที่เกี่ยวข้องแล้วนำมาวิเคราะห์ภาพวาดสิตางคุ์ บัวทอง สุนทรียศาสตร์เป็นสาขาหนึ่งของปรัชญาที่กล่าวถึงทฤษฎีความงาม ซึ่งรวมเอาความงามในด้านศิลปะไว้ด้วย ศิลปะ หมายถึง ความงามในด้านคุณค่าทางสุนทรียะ แนวคิดที่สัมพันธ์ระหว่างศิลปะกับสุนทรียศาสตร์ การวิเคราะห์ภาพวาดสิตางคุ์ บัวทอง มีดังนี้ 1) ด้านศีลธรรมและจิตวิสัย ภาพนี้กระทบต่อความรู้สึกของคนทั่วไปเพราะมองว่า มีความเหมาะสมหรือไม่ที่แสดงอากัปกิริยาชี้ส้มแทนที่จะเป็นการประนมมือ 2) ด้านสุนทรียนิยมและวัตถุวิสัย เป็นความงามของงานศิลปะที่จินตนาการให้เห็นความร่วมสมัยทั้งพุทธประวัติในอดีต เน็ตไอดอลในปัจจุบันและผู้เสพภาพนี้ในอนาคตที่จะพึงสัมผัสธาตุแท้ของความงามในตัวศิลปะ 3) ด้านปฏิสัมพันธนิยมและสัมพัทธนิยม ภาพนี้ไม่ได้ทำลายศีลธรรมทางสังคม เพราะอย่างน้อยก็ไม่ใช่ภาพกากเชิงสังวาสและไม่จำเป็นต้องจำแนกว่า เป็นศิลปะที่ดีหรือเลว เพราะเป็นงานศิลปะที่ทำให้เข้าถึงคุณค่าของชีวิตได้ ส่วนองค์ความรู้ใหม่พบว่า ด้านจิตวิสัย เกิดผลกระทบต่อศีลธรรมของสังคมโดยภาพรวม ไม่เชิงบวกก็เชิงลบ การตัดสินคุณค่าทางสุนทรียะต้องอาศัยเสียงข้างมากว่าจะทำอย่างไร ด้านวัตถุวิสัย เจตนารมณ์ของศิลปิน ความงามที่เป็นอัตลักษณ์และความเป็นจริงของของสังคม เหล่านี้เป็นคุณสมบัติที่ตัดสินคุณค่าทางสุนทรียะได้ ด้านสัมพัทธนิยม ความเห็นที่หลากหลาย (จิตวิสัย) เพื่อจะเข้าถึงคุณสมบัติของศิลปะที่มีอยู่เดิม (วัตถุวิสัย) ทำให้ความหลากหลายรวมเป็นหนึ่งเดียว แต่การเข้าถึงภาพวาดมีลักษณะไม่เท่ากันตามสัญชาตญาณของแต่ละคน