SENSES AND ENLIGHTENMENT IN BUDDHISM
Main Article Content
Abstract
This article entitled to study the concept of the senses and to analyze senses and enlightenment in Buddhism. This is a qualitative research done by studying academic documents. In the research, it was found that the objective of this article is to show that there is various way to achieve enlightenment by emotional meditation in Buddhism, such as; Maha Satipaṭṭhāna 4 categories. The first one of four is category of contemplation of the body or Kayanupassanā Satipaṭṭhāna which contained 7 groups. Second, category of contemplation of the feeling or Vedanānupassanā Satipaṭṭhāna contained with 9 items. Third, category of contemplation of the mind or Cittānupassanā Satipaṭṭhāna contained with 16 items. The last one, category of contemplation of the mind-objects or Dhammānupassanā Satipaṭṭhāna contained 5 groups. All of 4 categories above can lead us to achieve Enlightenment. In this article, the author brought up how to achieve enlightenment by the topic “Dharma is Senses or Āyatana” to present. That is, the touch between eyes and visible objects, ears and sound, nose and odor, tongue and taste, body and touch, mind and mental objects. Then, the feelings or sensation or Vedanā caused by the six doors above-mentioned. When we insight into Vipassanā meditation or Vipassanā kammaṭṭhāna until we see the impermanence also called Anicca or Anitya. According to the significance of Vipassanā Jñāna, when we reached to Mārga Jñāna, we will be free from the defilements, which are greed (Lobha), hate (Dosa), and delusion (Moha). Following this, the result of extinguished mind or Nirvāṇa which refer to the ultimate defilements abandoning, it’s the way to achieve Dharma to become Arahant the person who finished all duty in Buddhism, and then Nirvāṇa will lead to the end of rebirth. Therefore, Āyatana and Dharma Enlightenment regard as the interesting Dharma classifications because they are very important to Buddhist, such as Phra Rāhula, who attained to be Buddhist saint (Phra Arahant), also the story of a woman called ‘Brahmanee Verahanjanee’, and last the story of Panna the person who attained Dharma by listening to the topic of Āyatana from Lord Buddha. He observed along the Buddha teaching, then he became the person who attained the final sanctification in Buddhism.
Article Details
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสาร มจร ปรัชญาปริทรรศน์
ข้อความในบทความที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความ และข้อคิดเห็นนั้นไม่ถือว่าเป็นทัศนะและความรับผิดชอบของกองบรรณาธิการวารสาร มจร ปรัชญาปริทรรศน์
References
คัคนางค์ มณีศรี. (2559). จิตวิทยาทั่วไป. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพมหานคร : ศูนย์หนังสือแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ฝ่ายวิชาการอภิธรรมโชติกะวิทยาลัย. (2539). วิปัสสนากรรมฐาน. กรุงเทพมหานคร : มูลนิธิสัทธัมมโชติกะ.
พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยตฺโต). (2546). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. พิมพ์ครั้งที่ 12. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระพรหมโมลี (วิลาศ ญาณวีโร ป.ธ.๙). (2544). ภาวนาทีปนี. กรุงเทพมหานคร: คณะสงฆ์วัดยานนาวา.
พระสัทธัมมโชติกะ ธัมมาจริยะ. (2539). ปรมัตถโชติกะ ปริจเฉทที่ 9 เล่ม 1 สมถกรรมฐานทีปนี. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพมหานคร : มูลนิธิสัทธัมมโชติกะ.
สมเด็จพระพุฒาจารย์ (อาจ อาสภมหาเถร). (2537). คัมภีร์วิสุทธิมรรค พระพุทธโฆสเถระ รจนา. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพมหานคร:บริษัทประยูรวงศ์พริ้นติ้ง จำกัด.