ธรรมชาติมนุษย์ของโทมัส ฮอบส์ในมุมมองพุทธปรัชญาเถรวาท

บทคัดย่อ

          บทความนี้มีวัตถุประสงค์หลักคือเพื่อวิเคราะห์ธรรมชาติมนุษย์ของโทมัส ฮอบส์ในมุมมองพุทธปรัชญาเถรวาท การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงเอกสาร ผลการวิจัยพบว่า  ฮอบส์มองว่าธรรมชาติที่แท้จริงของมนุษย์ คือความเห็นแก่ตัว เมื่อมนุษย์เห็นแก่ตัวจึงทำให้มนุษย์มีพฤติกรรมในด้านการแสวงหาผลประโยชน์ให้แก่ตนเอง การมีธรรมชาติในด้านการสวงหาผลประโยชน์ให้แก่ตนเองถือว่าเป็นแรงจูงใจอันสำคัญที่สุดของธรรมชาติมนุษย์ การแสวงหาประโยชน์ให้แก่ตนเองจึงอาจจะก่อให้เกิดความขัดแย้งขึ้น เพื่อแก้ไขปัญหานี้ ฮอบส์จึงเสนอให้มีทฤษฎีสัญญาทางสังคม (social contract)  เพื่อจัดการความขัดแย้งที่อาจจะเกิดขึ้นในการแสวงหาประโยชน์ให้แก่ตัวเองของปัเจกบุคคลที่ได้รับการผลักดันมาจากธรรมชาติคือความเห็นแก่ตัว  ในประเด็นนี้ พุทธปรัชญาเถรวาทให้เหตุผลว่าในสภาวะธรรมชาติมนุษย์ทุกคนเกิดมาบริสุทธิ์ กล่าวคือ ไม่ดีและไม่ชั่วด้านใดด้านหนึ่งทีเดียวแม้ว่าจะมีธรรมชาติด้านที่ดีและชั่วติดตัวมาอยู่แล้ว เมื่อเป็นอย่างนั้น มนุษย์จึงไม่ได้เห็นแก่ตัวโดยกำเนิด สิ่งที่พุทธปรัชญาเถรวาทถือว่าเป็นสิ่งที่มนุษย์ควรทำคือการพัฒนาธรรมชาติด้านที่ดี เช่น การมีเมตตา ให้มีพลังเหนือด้านที่ไม่ดี การมีพลังด้านดีเหนือกว่าด้านไม่ดีจะเป็นการป้องกันไม่ให้มีปัญหาความขัดแย้งอันอาจจะเกิดจากการแสวงหาประโยชน์ของปัจเจกบุคคลได้ เมื่อธรรมชาติส่วนที่ดีได้รับการพัฒนาอย่างสมบูรณ์แล้ว ธรรมชาติด้านที่ไม่ดีก็จะไม่ได้โอกาสในการกำหนดพฤติกรรมของมนุษย์ แรงจูงใจในการพัฒนาด้านที่ดีจึงถือว่าเป็นสิ่งเงื่อนไขสำคัญที่สุดในธรรมชาติของมนุษย์ตามมุมมองของพุทธปรัชญาเถรวาท