การอธิบายเรื่องนรกและสวรรค์ของพุทธทาสภิกขุ: การวิเคราะห์เชิงภววิทยา

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงเอกสาร เพื่อศึกษาแนวคิดเรื่องนรกและสวรรค์เชิงภววิทยา เพื่อศึกษาแนวคิดเรื่องนรกและสวรรค์ของพุทธทาสภิกขุ เพื่อวิเคราะห์และตรวจสอบแนวคิดเชิงภววิทยาเรื่องนรกและสวรรค์ของพุทธทาสภิกขุ เมื่อนำเรื่องนรกสวรรค์มาอธิบายในกรอบของภววิทยาพบว่า นรกสวรรค์มีอยู่จริงในแง่ของสัจนิยมซึ่งเป็นการพูดถึงดินแดนที่มีอยู่ภายนอก และมีอยู่ในแง่ของจิตนิยมคือการใช้จิตเป็นฐานรองรับคำอธิบาย ในการศึกษานี้พบว่า พุทธทาสภิกขุอธิบายความมีอยู่ของนรกสวรรค์ไว้ 2 แบบ คือ 1) ความมีอยู่ในแง่ของจิตนิยมอัตวิสัยซึ่งเป็นเครื่องมือในการรับรู้ทางประสาทสัมผัส กล่าวคือ การมีอยู่ของนรกสวรรค์ที่ขึ้นอยู่กับจิต 2) ความมีอยู่ในแง่สัจนิยม กล่าวคือ การมีอยู่โดยไม่ขึ้นกับจิตของบุคคล

          ผู้วิจัยได้ตรวจสอบแนวคิดทางภววิทยาและหลักฐานทางคัมภีร์แล้วพบว่า ลักษณะร้อนและเย็นเป็นคุณสมบัติที่อ้างถึงธรรมชาติของนรกและสวรรค์ ดังนั้นมันจึงสื่อเหตุผลเชิงประจักษ์ที่สามารถรับรู้ได้โดยปัจเจกบุคคลอย่างตรงๆ การใช้คำอธิบายดังกล่าวมีความจำเป็นต่อการรับรู้ถึงการมีอยู่ในแง่ของความเป็นประโยชน์เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้และพัฒนาตน ความเป็นสาเหตุในฐานะการเชื่อมโยงความมีอยู่ของนรกสวรรค์ภายใต้เงื่อนไขของวัตถุกับจิต และการลดทอนนรกสวรรค์ที่อาจมีอยู่จริงในโลกที่เป็นไปได้ให้ปรากฏในโลกจริงภายใต้ข้อพิสูจน์ของบุคคล และการอธิบายนรกสวรรค์ในแง่ดังกล่าวไม่ได้เกินไปจากคัมภีร์พระไตรปิฎก

          ข้ออธิบายของพุทธทาสภิกขุเสนอว่า หากนรกและสวรรค์มีอยู่ควรอธิบายโดยอาศัยแนวคิดจิตนิยมแบบอัตวิสัย เพราะสามารถตรวจสอบได้โดยอาศัยประสบการณ์ของปัจเจกบุคคล ผลจากการพิสูจน์นี้จะทำให้มนุษย์มีการพัฒนาตนเองทางด้านศีลธรรมและมีชีวิตที่ดีงามในปัจจุบันขณะ ถ้าหากมองจากมุมนี้แนวคิดของพุทธทาสภิกขุจึงเป็นเครื่องมือนิยม