แนวคิดเรื่องกรรมกับแนวคิดเรื่องอนัตตาในพุทธศาสนาขัดแย้งกันหรือไม่

Main Article Content

สมภาร พรมทา

บทคัดย่อ

มีข้อสงสัยในหมู่นักวิชาการทางด้านพุทธศาสนา (โดยเฉพาะชาวตะวันตก) ว่า คำสอนเรื่องกรรมและคำสอนเรื่องอนัตตาขัดแย้งกันหรือไม่ ความสงสัยนี้มาจากการตีความว่า คำสอนเรื่องกรรมคือคำสอนที่บอกว่าใครทำกรรม ไม่ว่าจะดีหรือชั่ว คนผู้นั้นแหละที่จะต้องได้รับผลของกรรมที่ตนได้กระทำลงไป แต่คำสอนเรื่องอนัตตาคือคำสอนที่บอกว่าไม่มีบุคคลที่ทำกรรมและได้รับผลของกรรม ผู้วิจัยศึกษาคำสอนของพุทธศาสนาเรื่องกรรมและอนัตตาโดยแยกเป็นสองตอนตามประวัติศาสตร์ของพุทธศาสนาคือ (ก) พุทธศาสนาสมัยพุทธกาล และ (ข) พุทธศาสนาหลังสมัยพุทธกาล พบว่า คำสอนเรื่องกรรมและอนัตตาในสมัยพุทธกาลไม่ได้ขัดแย้งกัน แต่คำสอนเรื่องกรรมและอนัตตาหลังสมัยพุทธกาลขัดแย้งกัน เพื่อแก้ปัญหาความขัดแย้งระหว่างคำสอนทั้งสองนี้ ผู้วิจัยเสนอให้ใช้ความหมายของกรรมและอนัตตาแบบสมัยพุทธกาล

Article Details

ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

มหามกุฏราชวิทยาลัย. (2523). พระไตรปิฎกภาษาบาลี ฉบับสยามรัฐ. 45 เล่ม. กรุงเทพมหานคร: มหามกุฏราชวิทยาลัย.

พระพรหมคุณาภรณ์. (2552). พุทธธรรม. กรุงเทพมหานคร: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 2552.

Edmund Husserl. (2012). Ideas: General Introduction to Pure Phenomenology. London: Routledge Classic.

Gethin, Rupert. (1988). The Foundations of Buddhism. Oxford: Oxford University Press.

Jean-Paul Sartre. (1980). Being and Nothingness: An Essay on Phenomenological Ontology. London: Methuen & CO LTD.

Jean-Paul Sartre. (1991). The Transcendence of the Ego: An Existentialist Theory of Consciousness. New York: Hill and Wang.

René Descartes. (2008). A Discourse on the Method. Oxford: Oxford World’s Classic.