การศึกษาเปรียบเทียบการรักษากายและจิตเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิต: กรณีศึกษาสถาบันพลังจิตตานุภาพสาขา 6 จังหวัดสมุทรปราการ กับค่ายสุขภาพแพทย์วิถีธรรมสวนป่านาบุญ 3 จังหวัดปทุมธานี

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ คือ 1) เพื่อศึกษาการรักษากายและจิตในทางพระพุทธศาสนาเถรวาทในสังคมไทย 2) เพื่อศึกษาแนวคิดวิถีพัฒนาคุณภาพชีวิตของสถาบันพลังจิตนุภาพสาขา 6 และแพทย์วิถีธรรมสวนป่านาบุญ 3 และ 3) เพื่อเปรียบเทียบการรักษากายและจิตเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิต บทความวิจัยนี้เป็นการศึกษาเชิงคุณภาพ และการลงพื้นที่สัมภาษณ์กลุ่มตัวอย่าง เช่น นักวิชาการทางศาสนา นักวิชาการการแพทย์แผนไทย และกลุ่มผู้ป่วย ผลการศึกษาพบว่า การรักษากายและจิตในทางพระพุทธศาสนาเถรวาทในสังคมไทย เป็นการอ้างถึงดุลยภาพของร่างกายของเรา ด้วยว่าชีวิตของมนุษย์เรานี้มีกายกับใจ เพราะฉะนั้นจึงต้องมีดุลยภาพของใจด้วยอีกส่วนหนึ่ง ทั้งกายและใจต่างก็ต้องมีดุลยภาพนี้ สถาบันพลังจิตตานุภาพและแพทย์วิถีธรรมเป็นสถานที่ในการพัฒนากายและจิตจึงเป็นไปด้วยกันในแง่ของการสร้างบุญให้กับตนเองและต่อยอดด้วยการต่อบุญให้คนอื่นได้รับต่อไปด้วยการขยายพื้นที่ หรือขยายโอกาสให้กับคนอื่นๆ ด้วยการให้ด้วยการบอก และด้วยการส่งต่อบุญในฐานะครูอาจารย์ที่แนะนำสิ่งดีงามให้กับผู้อื่น อีกทั้งยังสร้างเครื่องอยู่ด้วยการปรับสมดุลระหว่างกายและใจ รวมถึงสร้างสถานที่เหมาะสมจนนำไปสู่การทำให้ร่างกายและจิตใจพัฒนาขึ้นมีความสุขและโรคภัยทางกายเบาบางลงจนสามารถทำประโยชน์เพื่อสังคม ทั้งสองสถาบันได้เสนอแนวคิดเรื่องการรักษากายและจิตในแง่ของการอาศัยกันและกัน ส่วนหลักธรรมในการรักษากายและจิตต้องใช้หลักธรรมในการพัฒนาตนเองและการอยู่ร่วมกันเป็นหลัก สุดท้ายวิธีการปฏิบัติเพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตก็คือต้องทำให้กายและใจดีขึ้น ด้วยการสร้างหลักสูตรในการปฏิบัติที่ชัดเจนอันเป็นการสร้างการรักษาแบบองค์รวม ไม่ใช่แยกจากกัน