การตีความข้ามวัฒนธรรมเรื่องคนพาลในทัศนะพระพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการตีความข้ามวัฒนธรรมเรื่องคนพาลในทัศนะพระพุทธศาสนาเถรวาท บทความนี้เป็นการวิจัยเชิงเอกสาร ผลการศึกษาพบว่า การตีความคนพาลในพระพุทธศาสนาเถรวาทอธิบายถึงคนที่ขาดความรู้ในฐานะที่ยังไม่มีสามารถคิดได้ถูกต้องหรือดีงามจนอาจมองให้เห็นในแง่ของความเป็นคนไม่ฉลาดก็ได้ แต่ความไม่ฉลาดนั้นถูกอธิบายต่อมาว่าใครเป็นคนมีความรู้หรือไม่มีความรู้ ขณะที่การตีความของมหายานนั้นมองว่าคนพาลนั้นกว้างกว่า การมีความรู้ของคนเราจึงเริ่มจากความไม่รู้ เช่นกันการเป็นบัณฑิตหรือบรรลุธรรมได้ก็ต้องมาจากการเป็นคนพาลหรือคนโง่มาก่อนเช่นกัน หากพิจารณาถึงความหลากหลายของการเข้าใจเรื่องคนพาลนั้น พระพุทธศาสนาเถรวาทไม่ได้สนใจคำว่าพาลที่ถูกตีความผ่านวัฒนธรรมทางปัญญาของผู้ที่สถานะทางสังคมที่ดีกว่าแล้วมองสถานะของคนที่มีสถานะทางสังคมที่ด้อยกว่าว่าเป็นคนพาล ในแง่สถานะทางสังคม เช่นการมองคนที่เกิดในวรรณะที่ต่ำกว่าว่าเป็นคนพาล ความไม่แยกคนออกเป็นชาติพันธ์หรือสถานะใดๆ ทางสังคมแต่รวมเอาความหมายเอาว่าคนชั่วนั้นมาจากพฤติกรรมและการกระทำเป็นหลักจึงเป็นวิธีการสร้างสังคมที่มีความชัดเจน ซึ่งลักษณะดังกล่าวนี้พระพุทธศาสนามหายานไม่เห็นด้วย เนื่องจากการสังคมในแบบของมหายานนั้นได้เสนอการตีความคนพาลนั้นไม่ได้แยกคนพาลหรือคนชั่วนั้นต่างกัน แต่ทุกคนล้วนเป็นคนพาลในแง่ของการต้องเวียนว่ายตายเกิด และการเป็นสังคมเดียวกันจำเป็นต้องอาศัยการอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เต็มไปด้วยปัญหาจนกว่าจะหยุดพ้นหรือบรรลุธรรมได้ในที่สุด