แนวทางอาหารการแพทย์วิถีธรรม: ระบบอาหารทางเลือกเพื่อสุขภาวะ และความยั่งยืนในการผลิตและการบริโภค

บทคัดย่อ

          บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดและกระบวนการอาหารการแพทย์วิถีธรรมในฐานะระบบอาหารทางเลือกที่ส่งเสริมสุขภาวะองค์รวมและการผลิตและการบริโภคอย่างยั่งยืน 2) เพื่อศึกษาการใช้อาหารแพทย์วิถีธรรมในการดูแลสุขภาวะของผู้เข้าค่ายสุขภาพ และ 3) เพื่อวิเคราะห์กระบวนการเรียนรู้ การดูแลตนเอง และการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมสุขภาพของผู้ป่วยในแนวทางที่นำไปสู่สุขภาวะอย่างยั่งยืน โดยใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพด้วยการวิจัยเอกสารร่วมกับการสัมภาษณ์เชิงลึก ซึ่งผู้วิจัยใช้การคัดเลือกผู้ให้ข้อมูลหลักแบบเจาะจง จำนวนทั้งสิ้น 29 คน แบ่งเป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ 1) จิตอาสาแพทย์วิถีธรรมใน 4 ภาคของประเทศไทยและประเทศออสเตรเลีย
2) นักวิชาการด้านการแพทย์วิถีธรรมและการโภชนาการ และ 3) ผู้ป่วยที่ใช้แนวทางแพทย์วิถีธรรม แล้วนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์เชิงเนื้อหาเพื่อตอบวัตถุประสงค์การวิจัย    ผลการวิจัยพบว่า 1) แนวคิดอาหารการแพทย์วิถีธรรม คือ การบริโภคอาหารที่มาจากพืชผักพื้นบ้านอย่างสมดุล และการฝึกจิตใจให้ร่าเริง จะทำให้เกิดสุขภาวะที่ยั่งยืน โดยมีกระบวนการส่งเสริมและพัฒนารูปแบบการทำกสิกรรมไร้สารพิษ ผ่านหลักปฏิบัติ 4 ประการ ได้แก่ (1) การพึ่งตนเอง (2) การลดละกิเลส (3) การดำรงชีวิตอย่างเรียบง่าย และ (4) การเสียสละเพื่อส่วนรวม อีกทั้งยังเปิดโอกาสให้ประชาชนเข้ามาเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง 2) การใช้อาหารแพทย์วิถีธรรมในการดูแลสุขภาวะ ได้แก่ (1) ปรับอาหารและพฤติกรรมให้เป็นยา (2) สามารถพิสูจน์ผลได้จริง (3) เกิดสุขภาวะอย่างยั่งยืน (4) สมดุลกายและใจ และ (5) อยู่ในกรอบแนวคิดยา 9 เม็ด และ 3) แนวทางอาหารการแพทย์วิถีธรรม มีศักยภาพในการฟื้นฟูสุขภาวะของผู้ป่วยโรคเรื้อรังอย่างยั่งยืน อีกทั้งยังส่งเสริมการพึ่งตน ลดการพึ่งพาระบบบริการสุขภาพหลักได้อย่างมีนัยสำคัญ ซึ่งนำไปสู่เป้าหมายการลดความหิวโหย (SDGs 2) และการลดค่าใช้จ่ายในครัวเรือน (SDGs 1) ตามแนวทางของสหประชาชาติ