ผู้หญิงล้านนากับการศึกษา

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงภูมิหลังทางประวัติศาสตร์และ การปรับเปลี่ยนทางการศึกษาของผู้หญิงในสังคมล้านนาตั้งแต่ยุคจารีตจนถึง ยุคสร้างชาติสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม โดยผลของการศึกษาพบว่าการได้รับ การศึกษาของผู้หญิงล้านนามีความเกี่ยวข้องและเปลี่ยนแปลงไปตามบริบท ที่สอดคล้องและแวดล้อมอยู่ในแต่ละช่วงเวลาทางประวัติศาสตร์ โดยช่วงเวลา ในอดีตอาจเกิดความเข้าใจว่าผู้หญิงล้านนามีโอกาสทางการศึกษาค่อนข้างน้อย เพราะขนบประเพณีและระบบการศึกษาแบบจารีตที่จำกัดพื้นที่การศึกษาเฉพาะ ในวัด จนถึงช่วงพุทธศตวรรษที่ ๒๕ สังคมล้านนาเกิดการเปลี่ยนแปลงทางบริบท อย่างมากจากความสัมพันธ์ทางการเมือง เศรษฐกิจ และสังคมวัฒนธรรมกับ อำนาจภายนอกที่เข้ามา การเข้ามาของกลุ่มมิชชันนารีตะวันตก ผู้หญิงล้านนา ได้รับแนวคิดทางการศึกษาและโลกทัศน์แบบใหม่ผ่านการศึกษาในโรงเรียน ของมิชชันนารีที่มีแนวคิดและอุดมการณ์อย่างตะวันตก และรัฐสยามที่เข้ามา พร้อมกับการจัดการปกครองหัวเมืองประเทศราชล้านนาภายใต้แนวคิดรัฐชาติ สมัยใหม่และการเป็นพลเมืองไทย การจัดการศึกษาในล้านนาจึงเป็นการต่อรอง อุดมการณ์ที่เกิดขึ้นจากการนำนโยบายจากส่วนกลางมาปรับใช้ ซึ่งท้ายที่สุด วัฒนธรรมการศึกษาแบบสยามก็ได้เข้ามาแทนที่อย่างเต็มรูปแบบและส่งผลต่อ การจัดการศึกษาในท้องถิ่นและต่อรูปแบบการศึกษาของผู้หญิงเหนือ