ชาวเชียงแสนย้ายแผ่นดิน

บทคัดย่อ

เมืองเชียงแสนมีการสร้างบ้านแปลงเมืองขึ้นบนพื้นที่เมืองเก่าเมื่อ พ.ศ.๑๘๗๑ โดยพญาแสนภู กษัตริย์ล้านนาองค์ที่ ๓ ในราชวงศ์มังราย ด้วยชัยภูมิตั้งอยู่บริเวณชุมทางการคมนาคมสำคัญ จึงทำให้เมืองเชียงแสน เกิดศึกสงครามอยู่บ่อยครั้ง แต่ทว่าก็สามารถคงความเป็นบ้านเมืองสืบเนื่องมา จนกระทั่งใน พ.ศ.๒๓๔๗ ที่มีการกวาดต้อนครั้งใหญ่ มีผลทำให้เมืองเชียงแสน ร้าง ชาวเชียงแสนพร้อมหัวเมืองบริวารได้ถูกกวาดต้อนให้ออกจากบ้านเมือง จึงทำใหมี้กลุม่ คนที่เรียกตนเองและถูกคนกลุม่ อื่นเรียกว่า “ไทยวน” หรือ “ลาวยวน” ปรากฏตามพื้นที่ต่างๆ ทั้งในประเทศไทยและประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตย ประชาชนลาว ลักษณะของการเข้าไปตั้งถิ่นฐานในครั้งนี้ มีทั้งอพยพเดินทาง เข้าไปตั้งถิ่นฐานโดยตรงและมีการขยับขยายออกไปบุกเบิกพื้นที่ทำกินหรือ ทำหน้าที่ต่างๆ ตามที่ได้รับมอบหมาย ส่วนรูปแบบการตั้งถิ่นฐานนั้น มีทั้งเข้าไป ตั้งถิ่นฐานขึ้นใหม่เป็นหมู่บ้านและเข้าไปตั้งถิ่นฐานร่วมกับชุมชนคนในพื้นเดิม โดยชาวเชียงแสนเหล่านี้บางส่วนภายหลังการรื้อฟื้น ตั้งเมืองเชียงแสนอีกครั้งใน พ.ศ.๒๔๒๓ ก็มีการเดินทางกลับมาอยู่บ้านเกิดเมืองนอนถิ่นเดิมอีกครั้ง เท่าที่ผู้เขียนสืบค้นได้ในขณะนี้มีชาวเชียงแสนและหัวเมืองบริวาร ได้เดินทางไปตั้งถิ่นฐานตามแหล่งต่างๆ ทั้งภายในประเทศไทยและประเทศลาว ในประเทศไทยมีทั้ง ๔ ภาค จำนวน ๑๖ จังหวัด ๕๕ อำเภอ ได้แก่ (๑) จังหวัด เชียงราย (๒) จังหวัดเชียงใหม่ (๓) จังหวัดลำพูน (๔) จังหวัดลำปาง (๕) จังหวัด แพร่ (๖) จังหวัดน่าน (๗) จังหวัดอุตรดิตถ์ (๘) จังหวัดพิษณุโลก (๙) จังหวัด กาญจนบุรี (๑๐) จังหวัดสระบุรี (๑๑) จังหวัดราชบุรี (๑๒) จังหวัดนครปฐม (๑๓) จังหวัดลพบุรี (๑๔) จังหวัดนครราชสีมา (๑๕) จังหวัดหนองคาย และ (๑๖) จังหวัดสงขลา ส่วนในประเทศลาว มีจำนวน ๓ แขวง ได้แก่ (๑) แขวง นครหลวงเวียงจันทน์ (๒) แขวงหลวงพระบาง และ (๓) แขวงไชยบุรี