หลักฐานเกี่ยวกับวัฒนธรรมศรีวิชัยในคาบสมุทรภาคใต้

บทคัดย่อ

เอกสารการศึกษาฉบับนี้ ผู้เขียนได้รวบรวมหลักฐานที่เกี่ยวข้องกับ วัฒนธรรมศรีวิชัย อันเป็นวัฒนธรรมแรกเริ่มในสมัยประวัติศาสตร์ที่พบใน เขตคาบสมุทรมลายู โดยเน้นหลักฐานที่เกี่ยวข้องกับภาคใต้ของประเทศไทย เป็นหลัก ทั้งหลักฐานด้านเอกสารโบราณ หลักฐานจารึก ประกอบกับหลักฐาน ทางโบราณคดี คือโบราณสถาน และโบราณวัตถุ จากแหล่งโบราณคดีต่างๆ ในบริเวณภาคใต้ของประเทศไทย ผลการศึกษาพบว่า ในบริเวณคาบสมุทรภาคใต้ เป็นบริเวณที่เหมาะสม กับการค้าขายกลุ่มชนที่อาศัยอยู่ในบริเวณนี้ ได้ใช้ประโยชน์จากสภาพภูมิประเทศ สภาพที่ตั้งเป็นชุมชนการค้าและพัฒนาเข้าสู่สมัยประวัติศาสตร์ ในชื่อวัฒนธรรม ศรีวิชัย โดยพบหลักฐานทั้งที่เป็นเอกสารโบราณจากชุมชนภายนอกที่กล่าวถึง จารึกด้วยรูปอักษรโบราณ ประกอบด้วยอักษรปัลลวะ อักษรหลังปัลลวะ และ อักษรขอมโบราณ รวมทั้งหลักฐานที่เป็นโบราณสถาน โบราณวัตถุ งานประติ- มากรรมรูปเคารพ ที่สามารถเทียบเคียงได้กับวัฒนธรรมข้างเคียง เช่น วัฒนธรรม ชวา ในประเทศอินโดนีเซีย และวัฒนธรรมอินเดีย วัฒนธรรมศรีวิชัย เป็นวัฒนธรรมที่มีพื้นฐานจากลัทธิความเชื่อทาง พุทธศาสนา มหายาน เสื่อมสลายลงด้วยปัจจัยทางวัฒนธรรมด้วยการเข้ามา ของลัทธิความเชื่อใหม่ ประมาณพุทธศตวรรษที่ ๑๘ อันได้แก่วัฒนธรรม แบบมุสลิม และวัฒนธรรมพุทธศาสนาเถรวาท แบบลังกาวงศ์ ประกอบกับ นโยบายทางการค้าของประเทศมหาอำนาจอย่างจีน ที่เปลี่ยนมาค้าขาย โดยตรง เป็นปัจจัยให้วัฒนธรรมศรีวิชัยเสื่อมสลายลง และแยกออกเป็น สองกลุ่ม คือ กลุ่มคาบสมุทรมลายูตอนบน พัฒนาเข้าสู่รัฐนครศรีธรรมราช เป็นรัฐทางพุทธศาสนาเถรวาท และ กลุ่มคาบสมุทรมลายูตอนล่างและหมู่เกาะ เป็นกลุ่มรัฐมุสลิม