มาทาปรือ: บทเพลงในพิธีกรรมงานศพของชาวกะเหรี่ยงสะกอร์

บทคัดย่อ

บทความวิจัยฉบับนี้เป็นส่วนหนึ่งจากงานศิลปะนิพนธ์หลักสูตรศิลปะการแสดง ภาควิชาศิลปะไทย  คณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ปี 2567 เรื่อง มาทาปรือ: บทเพลงในพิธีกรรมงานศพของชาวกะเหรี่ยงสะกอร์ บ้านห้วยไร่ จังหวัดลำพูน มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์การเคลื่อนที่ทำนองและความหมายของเนื้อเพลงในบทเพลงมาทาปรือที่เกี่ยวข้องกับพิธีกรรมงานศพ และวิเคราะห์ความสำคัญของบทเพลงมาทาปรือในบริบททางสังคม และวัฒนธรรมของชุมชนกะเหรี่ยงสะกอร์ บ้านห้วยไร่ ตำบลตะเคียนปม อำเภอทุ่งหัวช้าง จังหวัดลำพูน

บทความวิจัยนี้ใช้ระเบียบวิธีการวิจัยในรูปแบบคุณภาพ (Qualitative Research) โดยใช้ข้อมูลจากภาคเอกสาร และภาคสนาม ซึ่งมุ่งเน้นข้อมูลจากภาคสนามเป็นหลัก และใช้วิธีการสัมภาษณ์แบบไม่เป็นทางการรวมทั้งการสังเกตการณ์แบบไม่มีส่วนร่วม เข้าไปศึกษาบทเพลงมาทาปรือผ่านคำบอกเล่า และการสาธิตจากบุคคลข้อมูลหลัก คือ นางปุ๊ด หน่อปุ๊เฌอ และบุคคลข้อมูลรอง คือ นางนงคราญ ไทยใหม่ นางณัฐชญา ธิสม และนางศิตานัน ตะละนะ และใช้การบันทึกชาติพันธุ์วรรณา (Field Note) ร่วมกับการบันทึกเสียงสัมภาษณ์  เพื่อป้องกันการตกหล่นของข้อมูลจากการสัมภาษณ์ และเพื่อเก็บตัวอย่างการขับร้องบทเพลงมาทาปรือ  ในพิธีกรรมงานศพของชาวกะเหรี่ยงสะกอร์ บ้านห้วยไร่ ตำบลตะเคียนปม อำเภอทุ่งหัวช้าง จังหวัดลำพูน

          ผลการวิจัยพบว่า ลักษณะการเคลื่อนที่ทำนองในบทเพลงมาทาปรือมีการเคลื่อนที่ขึ้นสูงและตกลงสลับกัน เป็นผลมาจากสำเนียงและเสียงวรรณยุกต์ในภาษาปกาเกอะญอ นอกจากนั้นยังพบว่าบทเพลงมาทาปรือ มีความหมายที่เกี่ยวข้องกับการเกี้ยวพาราสีมากกว่าความหมายที่เกี่ยวข้องกับพิธีกรรม ดังนั้นบทเพลงมาทาปรือ จึงมีบริบททางสังคมทั้งด้านการสวดส่งดวงวิญญาณ และการเกี้ยวพาราสี ปัจจุบันบทเพลงมาทาปรือถูกแทนที่ด้วยพิธีกรรมของศาสนาอื่น รวมทั้งการพัฒนาทางสังคม เทคโนโลยี หรือค่านิยมที่เปลี่ยนไปตามยุคสมัย บริบท  การเกี้ยวพาราสีในพิธีกรรม และการใช้งานบทเพลงมาทาปรือจึงลดลงตามการเปลี่ยนแปลง บทเพลงมาทาปรือ             จึงเกิดความเสี่ยงที่จะสูญหายไปตามยุคสมัยใหม่