ความเชื่อและการประกอบพิธีกรรมผีปู่ย่า กรณีศึกษาบ้านเหล่าดู่ อำเภอเวียงหนองล่อง จังหวัดลำพูน

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เพื่อศึกษาความเชื่อของพิธีกรรมผีปู่ย่าในชุมชน และเพื่อศึกษาการประกอบพิธีกรรมบูชาผีปู่ย่าในพื้นที่บ้านเหล่าดู่ อำเภอเวียงหนองล่อง จังหวัดลำพูน กลุ่มตัวอย่าง ประกอบด้วย ผู้สืบทอดพิธีกรรมเลี้ยงผีปู่ย่าจากบรรพบุรุษโดยตรง และคนในชุมชนที่เข้าร่วมพิธีกรรม โดยใช้วิธีการคัดเลือกผู้ให้ข้อมูลแบบเจาะจง วิธีการสัมภาษณ์เชิงลึก และวิธีการสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม

ผลการศึกษาพบว่า ความเชื่อในพีธีกรรมผีปู่ย่า เชื่อว่าผีปู่ย่าจะคอยปกป้องลูกหลานให้ดำรงชีวิตอย่างสงบสุข รูปแบบการสืบทอดพิธีกรรมนี้เป็นการสืบทอดจากรุ่นสู่รุ่น โดยพิธีกรรมเลี้ยงผีปู่ย่าจะจัดขึ้นเป็นประจำทุกปีเพื่อเป็นการขอให้ผีปู่ย่าช่วยคุ้มครองปกป้องคนในครอบครัวและเครือญาติ เป็นที่พึ่งและเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวทางจิตใจให้รู้สึกปลอดภัยในการดำเนินชีวิต และการประกอบพิธีกรรมผีปู่ย่า มีผู้สืบทอดพิธีกรรมจากบรรพบุรุษโดยตรง ผู้ประกอบพิธีกรรมจะจัดเตรียมสิ่งของเซ่นไหว้และเปลี่ยนเครื่องเซ่นไหว้ในขันผีปู่ย่าใหม่ โดยมีการนำเครื่องเซ่นไหว้มาถวาย ผู้สืบทอดจะอธิษฐาน ขอพรให้ผีปู่ย่าได้รับรู้และดูแลรักษาคน    ในครอบครัวและให้ประพฤติตนเป็นคนดี ซึ่งพิธีกรรมนี้ยังช่วยเสริมสร้างความสามัคคีและความผูกพันขึ้นในเครือญาติ เนื่องจากทุกคนต้องมาร่วมพิธีกรรมที่บ้านร่วมกัน