รูปแบบการจัดการขยะเชิงความร่วมมือ โดยการแปรรูปเป็นเชื้อเพลิง ในเขตองค์การบริหารส่วนตำบลเชียงบาน อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัญหาขยะในพื้นที่ ศึกษาแนวทางและพัฒนาระบบการจัดการขยะระดับระดับต้นทางด้วยกระบวนการแปรรูปขยะเป็นเชื้อเพลิงโดยชุมชนมีส่วนร่วมในเขตองค์การบริหารส่วนตำบลเชียงบาน อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา

การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงปริมาณและคุณภาพ โดยใช้แบบสอบถามกับกล่มตัวอย่างคือตัวแทนครัวเรือนในชุมชนในเขตองค์การบริหารส่วนตำบลเชียงบานแบบโควตา จำนวน 330 คน การสนทนากลุ่มกับตัวแทนชุมชน หน่วยงานภาครัฐและเอกชนที่เกี่ยวข้อง จำนวน 30 คน และวิเคราะห์ทางสถิตด้วยค่าร้อยละ และการสังเคราะห์ถอดบทเรียนในประเด็นศึกษา

ผลการศึกษาพบว่า สภาพขยะในชุนชนมีปริมาณขยะมูลฝอยประเภทถุงพลาสติกเปื้อนเศษอาหาร ถุงพลาสติกที่ใช้ใส่ของ รวมถึงถุงพลาสติกทุกประเภทมากที่สุด ในด้านการจัดการประสบปัญหาครัวเรือนไม่มีความรู้เกี่ยวกับการเก็บรวบรวม และการคัดแยกขยะมูลฝอยอย่างถูกวิธี นอกจากนี้ยังประสบปัญหาเกี่ยวกับสถานที่ทิ้งขยะมูลฝอย

แนวทางการจัดการขยะด้วยกระบวนการแปรรูปขยะเป็นเชื้อเพลิงโดยชุมชนมีส่วนร่วม คือ การใช้ทฤษฏีครอนส์โมเดล (CRONS MODEL) ด้วยกระบวนจัดการความรู้ สร้างความเข้าใจการเรียนรู้ โดยสร้างเครือข่ายแบบบูรณาการร่วมกันจากทุกภาคส่วน ภายใต้แนวคิด 3Rs คือ การลดปริมาณ (Reduce) การใช้ซ้ำ (Reuse) และการนำกลับมาใช้ใหม่ (Recycle) เพื่อเชื่อมโยงการนำแนวคิดที่จะปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการจัดการขยะภายในครัวเรือน และการนำรูปแบบการจัดการขยะระดับระดับต้นทางด้วยกระบวนการแปรรูปขยะเป็นเชื้อเพลิงโดยชุมชนมีส่วนร่วมไปปฏิบัติอย่างเป็นรูปธรรม

แนวทางการพัฒนาระบบโดยการสร้างชุมชนต้นแบบการจัดการขยะเชื้อเพลิง ด้วยการจัดการขยะเชิงความร่วมมือจากทุกภาคีเครือข่ายต่าง ๆในสังคม ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม