ปัญหาทางกฎหมายในการควบคุมการประกอบกิจการอาคารนกแอ่นกินรัง

Main Article Content

วิมลรัตน์ แซ่หลี
วายุภักษ์ ทาบุญมา

บทคัดย่อ

นกแอ่นกินรังเป็นสัตว์ป่าคุ้มครองตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ.2562 ในลำดับที่ 857 ที่ไม่อนุญาตให้ผู้ใดเลี้ยงหรือครอบครอง แต่อนุญาตให้สามารถเก็บรังได้โดยการขออนุญาตจากกรมอุทยานสัตว์ป่าและพันธุ์พืช นกแอ่นกินรังถือเป็นสัตว์เศรษฐกิจเนื่องจากรังนกแอ่นกินรังมีมูลค่าสูงและเป็นสินค้าส่งออกสำคัญไปยังประเทศจีน ปัจจุบันมีการประกอบกิจการอาคารรังนกแอ่นกินรังมากขึ้นซึ่งส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ชุมชน และประชาชนในพื้นที่ใกล้เคียงได้รับความเดือดร้อนรำคาญ เช่น กลิ่น มูลนก เสียง พาหนะนำโรค


การวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาความเป็นมา แนวคิดของการประกอบกิจการอาคารนกแอ่นกินรัง ปัญหาและผลกระทบที่เกิดจากการประกอบกิจการอาคารนกแอ่นกินรัง 2) ศึกษากฎหมายพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ.2562 พระราชบัญญัติการสาธารณสุข พ.ศ.2535 พระราชบัญญัติควบคุมอาคาร พ.ศ.2522 ที่เกี่ยวข้องกับการประกอบกิจการอาคารนกแอ่นกินรัง 3) ศึกษาเปรียบเทียบกฎหมายประเทศไทยกับกฎหมายประเทศมาเลเซีย 4) ศึกษาและวิเคราะห์ถึงปัญหาทางกฎหมายที่เกี่ยวข้องในการควบคุมปัญหาที่เกิดจากการประกอบกิจการอาคารนกแอ่นกินรัง 5) เสนอแนวทางในการปรับปรุงแก้ไขกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการประกอบกิจการอาคารนกแอ่นกินรังให้มีความเหมาะสมและมีประสิทธิภาพ


ผลการวิจัยพบว่าปัจจุบันการประกอบกิจการอาคารนกแอ่นกินรังนั้นยังไม่มีกฎหมายเป็นการเฉพาะในเรื่องการขออนุญาตประกอบกิจการ กำหนดสถานที่ตั้ง มาตรฐานตัวอาคาร ระบบจัดการด้านสุขอนามัยและสิ่งแวดล้อม จึงยังขาดความชัดเจนและขาดประสิทธิภาพในการควบคุมดูแล ผู้วิจัยจึงเห็นว่า 1) ควรแก้ไขกฎหมายให้นกแอ่นกินรังเป็นสัตว์ป่าคุ้มครองชนิดที่เลี้ยงหรือเพาะพันธุ์ได้เพื่อส่งเสริมเป็นธุรกิจเชิงพาณิชย์เพื่อสร้างรายได้ให้กับชุมชนและประเทศ 2) ควรตรากฎหมายมาบังคับใช้ในการประกอบกิจการอาคารนกแอ่นเป็นการเฉพาะโดยกำหนดรายละเอียดต่าง ๆ ให้มีความชัดเจน 3) ควรมีการบูรณาการจากทุกภาคส่วนทั้งผู้ประกอบกิจการ ประชาชนในพื้นที่ รวมไปถึงเจ้าหน้าที่ในหน่วยงานของรัฐที่เกี่ยวข้องในการแก้ไขปัญหาอย่างมีประสิทธิภาพและเป็นธรรมกับทุกฝ่าย

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
แซ่หลี ว., & ทาบุญมา ว. (2025). ปัญหาทางกฎหมายในการควบคุมการประกอบกิจการอาคารนกแอ่นกินรัง. วารสารนิติศาสตร์ รัฐศาสตร์ และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย, 9(2), 68–92. สืบค้น จาก https://so06.tci-thaijo.org/index.php/lawcrru/article/view/282035
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กฎกระทรวงกำหนดให้สัตว์ป่าบางชนิดเป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง พ.ศ.2567. ข้อ 3. ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 141 ตอนที่ 58 ก ( 24 กันยายน 2567): 34.

กฎกระทรวงควบคุมสถานประกอบกิจการที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ พ.ศ. 2560. ข้อ 5 ข้อ 6. ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 134 ตอนที่ 80 ก (4 สิงหาคม 2560): 15.

กฎกระทรวง ฉบับที่ 47 (พ.ศ. 2540) ออกตามความในพระราชบัญญัติควบคุมอาคาร พ.ศ. 2522. ข้อ 3. ราชกิจจานุเบกษา ฉบับกฤษฎีกา เล่มที่ 114 ตอนที่ 52 ก (2 ตุลาคม

: 1.

นันทชัย พงศ์พัฒนานุรักษ์, แสงสรรค์ ภูมิสถาน, ยุทธพงศ์ ดำศรีสุข, ธนิต สำลีวงค์ และพฤทธิ์ ราศรี. “ความรู้พื้นฐานด้านนกแอ่นกินรังเพื่อส่งเสริมการใช้ประโยชน์ความหลากหลายทางชีวภาพอย่างยั่งยืน.” วารสารวนศาสตร์ไทย 40, ฉ.1 (มกราคม-มิถุนายน 2564): 170-171.

ประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เรื่องกำหนดชนิดสัตว์ป่าคุ้มครองที่อนุญาตให้เก็บ ทำอันตราย หรือมีไว้ในครอบครองซึ่งรังได้ พ.ศ.2567. ข้อ 3. ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 141 ตอนพิเศษ 324 ง (26 พฤศจิกายน 2567): 63.

ประกาศกระทรวงสาธารณสุขเรื่องกิจการที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ พ.ศ. 2558. ข้อ 3. ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 132 ตอนพิเศษ 165 ง (17 กรกฎาคม 2558): 16.

พระราชบัญญัติการผังเมือง พ.ศ.2562. มาตรา 37. ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 136 ตอนที่ 71 ก (29 พฤษภาคม2562): 27.

พระราชบัญญัติการสาธารณสุข พ.ศ.2535. ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 109 ตอนที่ 38 (5 เมษายน 2535): 27.

พระราชบัญญัติควบคุมอาคาร พ.ศ.2522. มาตรา 21 มาตรา 65. ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 96 ฉบับพิเศษ ตอนที่ 80 (14 พฤษภาคม 2522): 1.

พระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ.2562. ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 136 ตอนที่ 71 ก (29 พฤษภาคม 2562): 104.

ภัทรทร วันวงศ์. “ปัญหาการกำกับดูแลการเก็บรังนกอีแอ่นจากสิ่งปลูกสร้างของเอกชน.” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชากฎหมายการเงินและภาษีอากร คณะนิติศาสตร์ จุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย, 2558.

ระเบียบกรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืชว่าด้วยการขอรับใบอนุญาต และการออกใบอนุญาตให้เก็บทำอันตรายหรือมีไว้ในครอบครองซึ่งรังของสัตว์ป่าคุ้มครองที่ไม่ใช่สัตว์น้ำ พ.ศ.2567. ข้อ 4. ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 141 ตอนพิเศษ 323 ง (25 พฤศจิกายน2567): 29.

สภาผู้แทนราษฎร. “กระทู้ถามแยกเฉพาะที่ 361/ร.” 2565. https://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2565/E/146/T_0041.PDF. สืบค้นเมื่อ 6 ธันวาคม 2567.

สำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ เมืองหนานหนิง. “คู่แข่งไทยในตลาดจีนเพิ่มขึ้น รังนกเวียดนามล็อตแรกได้นำเข้าสู่ตลาดจีนอย่างเป็นทางการแล้ว.” 2566. https://www.ditp.go.th/post/155978. สืบค้นเมื่อ 7 ธันวาคม 2567.

สำนักหอสมุดและศูนย์สารสนเทศวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. “ฐานข้อมูลส่งเสริมแลยกระดับคุณภาพสินค้า OTOP.” 2567. http://otop.dss.go.th/index.php/en/knowledge/informationrepack/343- edible-bird-s-nest?showall=&start=12. สืบค้นเมื่อ 6 ธันวาคม 2567.

อมรรัตน์ อำมาตเสนา. “มาตรการทางกฎหมายเกี่ยวกับกระบวนการผลิตรังนกจากบ้านนกแอ่นกินรังในมาเลเซีย และแนวทางการออกแบบกฎหมายควบคุมการผลิตของประเทศไทย.” วารสารวิชาการ คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี 11, ฉ.1 (มกราคม - มิถุนายน 2566): 73.

โอภาส ขอบเขตต์. นกในเมืองไทย เล่ม 2. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ คณะวนศาสตร์ ภาควิชาชีววิทยาป่าไม้, 2542. อ้างถึงใน นันทชัย พงศ์พัฒนานุรักษ์, แสงสรรค์ ภูมิสถาน, ยุทธพงศ์ ดำศรีสุข, ธนิต สำลีวงค์, และพฤทธิ์ ราศรี. “ความรู้พื้นฐานด้านนกแอ่นกินรังเพื่อส่งเสริมการใช้ประโยชน์ความหลากหลายทางชีวภาพอย่างยั่งยืน.” วารสารวนศาสตร์ไทย 40, ฉ.1 (มกราคม-มิถุนายน 2564): 169-175.

Government of Malaysia. “DESTRUCTION OF DISEASE-BEARING INSECTS ACT 1975.” 2006. https://umresearch.um.edu.my/wp-content/uploads/2024/05/ACT-154- DESTRUCTION-OF-DISEASE-BEARING-INSECTS-ACT.pdf. accessed November 30, 2024.

Government of Malaysia. “Environmental Quality Act 1974 Section 21, Section 22,Section 23.” 2001. https://ewaste.doe.gov.my/wp

content/uploads/2020/12/Environmental_Quality_Act_1974_-_ACT_127.pdf. accessed November 30, 2024.

Government of Malaysia. “Food Hygiene Regulations 2009.” 2009. https://faolex.fao.org/docs/pdf/mal91581.pdf. accessed November 30, 2024.

Government of Malaysia. “Local Government Act 1976 Section 72, Section 107.” 2012. https://faolex.fao.org/docs/pdf/mal130371.pdf. accessed November 30, 2024.

Government of Malaysia. “PROTECTION OF WILD LIFE ACT 1972.” 1972. https://faolex.fao.org/docs/pdf/mal11322.pdf. accessed November 30, 2024.

Government of Malaysia. “STREET, DRAINAGE AND BUILDING ACT 1974.” 2014. https://www.ppj.gov.my/storage/7476/133---STREET%2C-DRAINAGE-AND BUILDING-ACT-1974.pdf. accessed November 30, 2024.

Government of Malaysia. “TOWN AND COUNTRY PLANNING ACT 1976.” 2014. https://tcclaw.com.my/wp-content/uploads/2020/12/Town-and Country-Planning-Act-1976.pdf. accessed November 30, 2024.

Government of Malaysia. “UNIFORM BUILDING BY-LAW 1986.” 2006. https://www.slideshare.net/slideshow/ubbl-1984-pdf/62919452.

accessed November 30, 2024.

Government of Malaysia. “Wildlife Conservation Act 2010 Section 10, Section 68.” 2014. https://storage.unitedwebnetwork.com/files/478/2bcd898fbf196a7cc36b99572fbc3a70.pdf. accessed November 30, 2024.

The Wildlife Department under the Ministry of Tourism. “Swiftlet farming guidelines out.” 2012. http://www.dailyexpress.com.my/news.cfm?NewsID=82760, accessed November 30, 2023.