ศึกษากระบวนการปลูกฝังด้านคารวธรรมสามัคคีธรรมและปัญญาธรรมแก่เด็กและเยาวชน ด้วยนิทานพื้นบ้านอิสาน

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยกระบวนการปลูกฝังด้านคารวะธรรม สามัคคีธรรมและปัญญาธรรมแก่เด็กและเยาวชน ด้วยนิทานพื้นบ้านอีสานจังหวัดอุบลราชธานี มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากระบวนการปลูกฝังคุณธรรม จริยธรรม ทั้งด้านคารวะธรรม สามัคคีธรรมและปัญญาธรรมแก่เด็กและเยาวชน โดยใช้นิทานพื้นบ้านเพื่อวิเคราะห์หลักธรรม คติธรรม ด้านคารวะธรรม  สามัคคีธรรมและปัญญาธรรม ที่แทรกอยู่ในนิทานพื้นบ้านทั้ง 4 เรื่องซึ่งได้จัดพิมพ์หนังสือนิทานอ่านประกอบในการเสริมสร้างคุณธรรมจริยธรรมแก่เด็กและเยาวชน ซึ่งพบว่า 

1. ผลสะท้อนความรู้ความเข้าใจของนักเรียน และปราชญ์ชาวบ้านเกี่ยวกับกระบวนการปลูกฝังคุณธรรม จริยธรรมแก่เด็กและเยาวชน โดยใช้นิทานพื้นบ้าน โดยภาพรวม พบว่า มีมากที่สุดเกี่ยวกับการจัดหานิทานพื้นบ้านเข้าสู่ห้องสมุดของชุมชนและเกี่ยวกับการที่นักเรียนได้เคยเข้าร่วมกิจกรรมการอ่าน/การเล่านิทานพื้นบ้านที่จัดขึ้นในชุมชน


2. ผลสะท้อนความรู้ความเข้าใจของนักเรียนและปราชญ์ชาวบ้านเกี่ยวกับหลักธรรม คติธรรม ที่แทรกอยู่ในนิทานพื้นบ้านทั้ง 4 เรื่อง ดังนี้

               2.1 พญากาเผือก สะท้อนถึงหลักธรรมทั้งด้านคารวะธรรม กตัญญูกตเวทิตธรรมและการตั้งสัจจาธิษฐาน เพื่อการตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า 5 พระองค์

               2.2 นกกระจาบ ไร้ความสามัคคี สะท้อนให้เห็นคติธรรมที่ว่าความสามัคคี นำมาซึ่งความสุขความสงบของหมู่คณะ ส่วนความไร้สามัคคี ความอวดเก่งอวดดี ทำให้หมู่คณะพินาศฉิบหาย

               2.3 สุวรรณสามกุมาร สอนให้รู้ว่า คารวะธรรมความนอบน้อมต่อบิดามารดา ความกตัญญูกตเวทีต่อผู้มีพระคุณและการยึดสัจจะยิ่งกว่าชีวิต  ก่อให้เกิดความเจริญและความสุขในชีวิต

               2.4 ปัญหาเสียวสวาสดิ์  แสดงให้เห็นว่า มีการนำเอานิทานพื้นบ้านมาผูกเป็นปริศนาธรรม แทรกไว้ซึ่งหลักปรัชญา คำสอน คติธรรม ที่ควรนำมาใช้อบรมสั่งสอนศีลธรรมแก่เด็กเยาวชนและคนทั่วไป