รูปแบบการเรียนรู้แนวพุทธจิตวิทยาเพื่อส่งเสริมสุขภาวะองค์รวม ของเด็กปฐมวัย

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์คือ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดที่ส่งเสริมสุขภาวะองค์รวมตามหลักพุทธจิตวิทยา 2) เพื่อสร้างรูปแบบการเรียนรู้แนวพุทธจิตวิทยาเพื่อส่งเสริมสุขภาวะองค์รวมของเด็กปฐมวัย 3) เพื่อนำเสนอรูปแบบการเรียนรู้แนวพุทธจิตวิทยาเพื่อส่งเสริมสุขภาวะองค์รวมของเด็กปฐมวัย เป็นการวิจัยแบบผสมวิธี (Mixed Methods Research) การศึกษาครั้งนี้มี 3 ระยะ คือ ระยะที่ 1 แนวคิดส่งเสริมสุขภาวะองค์รวมตามหลักพุทธจิตวิทยา ระยะที่ 2 สร้างรูปแบบการเรียนรู้แนวพุทธจิตวิทยาเพื่อส่งเสริมสุขภาวะองค์รวมของเด็กปฐมวัย และ ระยะที่ 3 นำเสนอรูปแบบการเรียนรู้แนวพุทธจิตวิทยาเพื่อส่งเสริมสุขภาวะองค์รวมของเด็กปฐมวัย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบบันทึกการสนทนากลุ่ม  แบบสอบถามเพื่อการวิจัย วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้สถิติแบบบรรยาย (Descriptive Statistics) การทดสอบค่าที (T-test) และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการวิเคราะห์เนื้อหาและสรุปแบบพรรณนา  ผลการวิจัยพบว่า 1. แนวคิดการเรียนรู้แนวพุทธจิตวิทยาเพื่อส่งเสริมสุขภาวะองค์รวมของเด็กปฐมวัยโดยใช้หลักจิตวิทยาทฤษฎีพัฒนาการด้านจิตวิเคราะห์ของฟรอยด์และกีเซลผนวกกับหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาคืออิทธิบาท 4 ทำให้เกิดรูปแบบการเรียนรู้แนวพุทธจิตวิทยาเพื่อส่งเสริมสุขภาวะองค์รวมของเด็กปฐมวัย 2. รูปแบบการเรียนรู้แนวพุทธจิตวิทยาเพื่อส่งเสริมสุขภาวะองค์รวมของเด็กปฐมวัย โดยมีกิจกรรม คือ 1) ด้านกาย  2) ด้านจิต  3) ด้านสังคม และ4) ด้านปัญญา 3. การนำเสนอรูปแบบการเรียนรู้แนวพุทธจิตวิทยาเพื่อส่งเสริมสุขภาวะองค์รวมของเด็กปฐมวัยนั้นพบว่าก่อนใช้รูปแบบการเรียนรู้แนวพุทธจิตวิทยาเพื่อส่งเสริมสุขภาวะองค์รวมของเด็กปฐมวัย โดยรวม อยู่ในระดับปานกลาง (ค่าเฉลี่ย 2.75) ด้านที่มีค่าสูงที่สุดคือด้านสุขภาวะทางสังคม (ค่าเฉลี่ย 2.85) รองลงมาคือ ด้านสุขภาวะทางจิต (ค่าเฉลี่ย 2.81) ต่ำสุดคือด้านสุขภาวะทางปัญญา (ค่าเฉลี่ย 2.55) หลังจากใช้รูปแบบการเรียนรู้แนวพุทธจิตวิทยาเพื่อส่งเสริมสุขภาวะองค์รวมของเด็กปฐมวัยพบว่าหลังเข้าร่วมรูปแบบการเรียนรู้แนวพุทธจิตวิทยาเพื่อส่งเสริมสุขภาวะองค์รวมของเด็กปฐมวัยโดยรวมอยู่ในระดับมาก (ค่าเฉลี่ย 3.88) โดยด้านที่มีค่าสูงสุดคือด้านสุขภาวะทางกายและด้านสุขภาวะทางปัญญา (ค่าเฉลี่ย 4.78) รองลงมา คือด้านสุขภาวะทางสังคม (ค่าเฉลี่ย 4.50) ต่ำสุดคือด้านสุขภาวะทางจิต (ค่าเฉลี่ย 4.44) ผู้วิจัยได้ทำการทดสอบโดยการใช้ Paire Samples t-test ผลพบว่ารูปแบบการเรียนรู้แนวพุทธจิตวิทยาเพื่อส่งเสริมสุขภาวะองค์รวมของเด็กปฐมวัย ไม่ต่างจากการเรียนในหลักสูตรของกระทรวงศึกษาธิการ