ภาษาไทยถิ่นผู้ไท: กระบวนการสืบสาน และการสร้างคุณค่าทางอัตลักษณ์ภาษาท้องถิ่น

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยเรื่อง  ภาษาไทยถิ่นผู้ไท:  กระบวนการสืบสานและการสร้างคุณค่าทางอัตลักษณ์ภาษาไทยถิ่นเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการใช้ภาษาไทยถิ่นผู้ไท เพื่อศึกษาวิธีการสืบสานภาษาไทยถิ่นผู้ไทและกระบวนการสร้างคุณค่าทางอัตลักษณ์ภาษาถิ่นผู้ไทของชนเผ่าผู้ไทในเขตพื้นที่อำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) กลุ่มตัวอย่างได้แก่ ประชนเผ่าผู้ไทที่มีความเชี่ยวชาญในเรื่องวัฒนธรรมประเพณีของชนเผ่า ใช้เครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูลโดยแบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง( Structure Interview)  วิเคราะห์แบบเชิงพรรณนาและจัดจำแนกและจัดระบบข้อมูล (Typology and Taxonomy) ผลการวิจัยพบว่า ในระดับครอบครัว มีการอบรมเลี้ยงดูผู้เยาว์ในครอบครัวแบบการปลูกฝังให้มีการใช้ภาษาและวัฒนธรรมของชนเผ่าผู้ไท ให้มีการปฏิบัติตนตามประเพณีที่บรรพบุรุษเคยปฏิบัติสืบต่อกันมา เช่น การใช้ภาษา การแต่งกายและความเชื่อ เป็นต้น ในระดับหมู่บ้าน ผู้นำหมู่บ้านมีการใช้ภาษาไทยถิ่นผู้ไทสื่อสารในกิจกรรมต่าง ๆ เป็นการส่งเสริมการใช้ภาษาของตนให้ความสำคัญต่อประเพณีการปฏิบัติตนต่อประเพณีอันดีงามของชนเผ่า พระสงฆ์และผู้นำทางศาสนามีการใช้ภาษาไทยถิ่นผู้ไทออกเสียงสำเนียงของชาวผู้ไทในการสื่อสาร สร้างบรรยากาศของความศักดิ์สิทธิ์ในพิธีกรรม เป็นการสร้างคุณค่าทางจิตใจ มีการปฏิบัติตามพิธีกรรม เช่น พิธีกรรมงานศพ พิธีทำบุญอุทิศแก่ผู้เสียชีวิต พิธีกรรมตามประเพณี 12 เดือนเป็นต้น ด้านความเชื่อทางพิธีกรรมตามบรรพบุรุษ ได้แก่ การเลี้ยงผีประจำหมู่บ้าน ผีประจำที่นา  ผีบรรพบุรุษ ทำให้มีการปฏิบัติตามกรอบประเพณีของชนเผ่าผู้ไท ได้แก่ การเซ่นไหว้บวงสรวง การแต่งกาย การปฏิบัติตนตามพิธีกรรมแต่งงาน การสร้างบ้านเรือนที่อยู่อาศัย พิธีกรรมงานศพตามแบบชนเผ่าผู้ไท พิธีกรรมดังกล่าวส่งผลต่อความเชื่อปลูกฝังจริยธรรมคุณธรรมของชนเผ่าได้อย่างยั่งยืน