การบริหารจัดการทรัพยากรน้ำเทือกเขาพนมดงรักขององค์การปกครอง ส่วนท้องถิ่นในจังหวัดศรีสะเกษ

Main Article Content

สราวุฒิ งาหอม
พระอุดมปัญญาภรณ์
ชุมพล ศรีราตรี

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ คือ 1.เพื่อศึกษามาตรการ กลไก การบริหารจัดการน้ำเทือกเขาพนมดงรักขององค์การปกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัดศรีสะเกษ 2. เพื่อศึกษาการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำเทือกเขาพนมดงรักขององค์การกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัดศรีสะเกษ และ 3. วิเคราะห์การบริหารจัดการทรัพยากรน้ำเทือกเขาพนมดงรักขององค์การปกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัดศรีสะเกษ ผู้วิจัยเลือกใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) เป็นการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก (in-depth interview) สัมภาษณ์ผู้รู้หรือผู้ให้ข้อมูลสำคัญ (key informant interview) ประชากร หรือกลุ่มเป้าหมายแบบเจาะจง (Purposive Selection)  ซึ่งสามารถสรุปผลของการวิจัยตามข้อค้นพบได้ดังต่อไปนี้


ผลการวิจัยพบว่า


ข้อมูลพื้นฐานของลำน้ำตามแนวเทือกเขาพนมดงรัก เป็นแนวเทือกเขามีลำน้ำและห้วยที่น้ำจากเทือกเขาพนมดงรักระหว่างชายแดนไทย-กัมพูชา ติดกับอำเภอกันทรลักษณ์ อำเภอขุนหาญ และ อำเภอภูสิงห์ ซึ่งจะไหลหลากลงมาตามลำห้วย ร่องน้ำธรรมชาติผ่านฝายน้ำล้นและไหลลงในอ่างเก็บน้ำ ที่ มีลำห้วยและอ่างเก็บน้ำจำนวน 12 แห่ง สภาพโดยทั่วไป เป็นอ่างเก็บน้ำขนาดกลาง กักเก็บน้ำได้ตลอดปี ในช่วงฤดูหนาวจะมีนกเป็ดน้ำมาอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก จากอ่างเก็บน้ำจะมองเห็นเทือกเขาพนมดงรัก ด้านหลังจะเป็นพลาญหินที่มีโขดหินขนาดเล็ก-ใหญ่ เรียงรายอยู่ตลอดแนว และบนพลาญหินยังมีร่องหินทราย ที่ถูกกัดกร่อนด้วยธรรมชาติ


มาตรการ กลไก การบริหารจัดการน้ำเทือกเขาพนมดงรักขององค์การปกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัดศรีสะเกษ จะใช้การบริหารจัดการน้ำแบบยั่งยืน คือ 1. การกำหนดนโยบายสาธารณะที่คำนึงถึงการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนสังคม 2. สร้างความรับผิด (Accountability) และความโปร่งใสตรวจสอบได้  และ3. สร้างเสริมกลไกการจัดการน้ำแบบบูรณาการโดยการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้เสียและการมอบอำนาจสู่ระดับพื้นที่ลุ่มน้ำขนาดเล็ก ให้ทำการรณรงค์ขับเคลื่อนให้เกิดการกระจายอำนาจสู่ผู้ใช้น้ำในระดับพื้นที่ผ่านคณะกรรมการลุ่มน้ำ จัดทำประเด็นและสังเคราะห์วาระสำคัญเพื่อบรรจุไว้ในกระบวนการร่าง พ.ร.บ.น้ำภาคประชาชนเพื่อให้มีกฎหมายการบริหารจัดการน้ำที่แก้ไขปัญหาระดับพื้นที่ที่เป็นรูปธรรม


ระบบการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำเทือกเขาพนมดงรัก จะมีวิธีการหรือกิจกรรมดำเนินการที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาแหล่งน้ำ การจัดสรรน้ำ การป้องกัน และแก้ไขภัยธรรมชาติด้านน้ำ และการป้องกัน แก้ไขมลพิษทางน้ำ เพื่อให้สามารถใช้น้ำให้เกิด ประสิทธิภาพสูงสุดสมเหตุสมผลต่อการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำ โดยใช้กระบวนการในการจัดหาน้ำ จัดสรร อนุรักษ์ ฟื้นฟูและใช้ประโยชน์จากทรัพยากรน้ำ อย่างยั่งยืน ตลอดจนการแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับทรัพยากรน้ำในทุกพื้นที่


การบริหารจัดการทรัพยากรน้ำเทือกเขาพนมดงรักขององค์การปกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัดศรีสะเกษ จะพัฒนาอยู่บนพื้นฐานของความสมดุลระหว่างการคุ้มครองทรัพยากรธรรมชาติควบคู่กับการใช้ประโยชน์ ในสองส่วน ดังนี้ 1. การจัดการทรัพยากรน้ำอย่างผสมผสาน และ2. สนับสนุนการอนุรักษ์ และคุ้มครองคุณภาพน้ำ โดยตระหนักถึงคุณค่าของปริมาณน้ำ และ3. การแก้ไขปัญหาด้านทรัพยากรน้ำ โดยนำเอาระบบการวางแผน ติดตาม ประเมินผลและการวิจัยมาใช้ น้ำเอาระบบข้อมูลทุกด้านมาประกอบการตัดสินใจ


วิเคราะห์การบริหารจัดการทรัพยากรน้ำเทือกเขาพนมดงรักขององค์การปกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัดศรีสะเกษ  ตามหลักจัดการทรัพยากรน้ำแบ่งออกได้ 4 ประการ 1. การพัฒนาแหล่งน้ำ หรือการจัดการน้ำ  2. การจัดสรรน้ำให้มีประสิทธิภาพ  3. การอนุรักษ์แหล่งน้ำในลุ่มน้ำ 4. การแก้ไขปัญหาน้ำท่วม  4.1 การขาดแคลนน้ำ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในฤดูแล้ง  4.2 จัดสรรและใช้ทรัพยากรน้ำอย่างมีประสิทธิภาพและยุติธรรม  4.3 อนุรักษ์ต้นน้ำลำธาร ทรัพยากรน้ำ และแหล่งน้ำ ด้วยการดูแลรักษาฟื้นฟูต้นน้ำลำธาร ทรัพยากรน้ำ อย่างบูรณาการบนฐานของหน่วยทางนิเวศกายภาพและหน่วยทางสังคมที่มีขอบเขตชัดเจน


 

Article Details

บท
Research Articles
Author Biographies

พระอุดมปัญญาภรณ์, Sisaket Buddhist College, Mahachulalongkornrajavidyalaya University, Thailand

Sisaket Buddhist College, Mahachulalongkornrajavidyalaya University

ชุมพล ศรีราตรี, Sisaket Buddhist College, Mahachulalongkornrajavidyalaya University, Thailand

Sisaket Buddhist College, Mahachulalongkornrajavidyalaya University

References

คณะกรรมาธิการวิสามัญ วุฒิสภา, (2544). รายงานการศึกษาแนวทางการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำที่สัมฤทธิ์ผลในประเทศไทย, ม.ป.ท.: ม.ป.พ..
จันทรานี สงวนนาม, (2536). เอกสารประกอบการสอนบรรยายหลักสูตรผู้บริหารสถานศึกษาระดับสูง, กรุงเทพมหานครเทพมหานคร : ม.ท.ป..
มิ่งสรรพ์ ขาวสอาด และคณะ, (2544). รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการ “แนวนโยบายการจัดการน้ำสำหรับประเทศไทย” เล่ม 1, ม.ป.ท. : ม.ป.พ..
ประเวศ วะสี, (2549). กระบวนการนโยบายสาธารณะ, พิมพ์ครั้งที่ 2, กรุงเทพฯ : มูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติ,
พะยอม วงศ์สารศรี. (2552). องค์การและการจัดการ. กรุงเทพมหานครเทพมหานคร : มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนดุสิต.
วิจารณ์ พานิช, (2544). ธรรมาภิบาล การมีส่วนร่วมของประชาชน และกระบวนการทางด้านสิ่งแวดล้อม.กรุงเทพฯ: สายธาร.
สุรัสวดี ราชกุลชัย. (2547). การวางแผนและการควบคุมทางการบริหาร. กรุงเทพมหานครเทพมหานคร : สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย,
สำนักงานคณะกรรมการทรัพยากรน้ำแห่งชาติ, (2545). การบริหารจัดการทรัพยากรน้ำของประเทศไทยและแนวทางการบริหารจัดการน้ำแบบผสมผสาน, ม.ป.ท.: ม.ป.พ..