วิเคราะห์เปรียบเทียบเรื่องสวรรค์ในพระพุทธศาสนา นิกายเถรวาทกับมหายาน

บทคัดย่อ

บทความวิจัยเรื่อง “วิเคราะห์เปรียบเทียบเรื่องสวรรค์ในพระพุทธศาสนานิกายเถรวาทกับมหายาน”มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดเรื่องสวรรค์ในทรรศนะของพระพุทธศาสนานิกายเถรวาท 2) เพื่อศึกษาแนวคิดเรื่องสวรรค์ในทรรศนะของพระพุทธศาสนานิกายมหายาน 3) เพื่อวิเคราะห์เปรียบเทียบเรื่องสวรรค์ของพระพุทธศาสนานิกายเถรวาทกับมหายาน เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เน้นการศึกษาเอกสาร  ผลการวิจัยพบว่า 1) แนวคิดเรื่องสวรรค์ในทรรศนะของพระพุทธศาสนานิกายเถรวาท พบว่า สวรรค์ หมายถึง โลกของเทวดา เมืองฟ้าซึ่งสมบูรณ์พูนสุขด้วยความสะดวกสบายที่ดีเลิศ ชื่อว่า ฉกามาพจรสวรรค์มี 6 ชั้น แต่ละชั้นมีจอมเทพปกครองบริวาร มีความแตกต่างกันในด้านอายุ วรรณะ ความสุขทิพย์ ทิพยสมบัติ เป็นต้น 2) แนวคิดเรื่องสวรรค์ในทรรศนะของพระพุทธศาสนานิกายมหายาน พบว่า สวรรค์ หมายถึง พุทธเกษตรหรือวิสุทธิภูมิ พุทธเกษตรที่สำคัญ คือ แดนสุขาวดีพุทธเกษตร มีความสมบูรณ์มากที่สุด เกิดขึ้นด้วยอำนาจบารมีของพระอมิตาภพุทธเจ้า ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตก เป็นโลกธาตุบริสุทธิ์ สมบูรณ์ไปด้วยความสุข ผู้ที่ไปอุบัติจะได้เข้าถึงพระนิพพานทุกคน 3) วิเคราะห์เปรียบเทียบเรื่องสวรรค์ของพระพุทธศาสนานิกายเถรวาทกับมหายาน พบว่า สวรรค์ในพระพุทธศาสนานิกายเถรวาทมีความแตกต่างจากแดนสุขาวดีพุทธเกษตรของพระพุทธศาสนานิกายมหายานมาก เพราะพระพุทธศาสนานิกายเถรวาท ไม่เน้นคำสอนเรื่องสวรรค์ซึ่งเป็นเพียงระดับโลกิยภพ แต่มุ่งเน้นที่พระนิพพานเป็นหลักสำคัญ แต่พระพุทธศาสนานิกายมหายานให้ความสำคัญแก่แดนสุขาวดีพุทธเกษตรมาก เพราะต้องการอธิบายถึงภาวะนิพพาน จึงได้บรรยายในลักษณะที่เอื้ออำนวยต่อความหลุดพ้น เป็นวิสุทธิภูมิของสรรพสัตว์ เป็นแดนบรมสุข