การประยุกต์ใช้วาจาสูตรที่ปรากฏในการเทศน์ของพระสงฆ์ไทย

บทคัดย่อ

บทความเรื่องการประยุกต์ใช้วาจาสูตรที่ปรากฏในการเทศน์ของพระสงฆ์ไทยมีวัตถุประสงค์ 3 ประการคือ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับวาจาสูตรที่ปรากฏในพระพุทธศาสนาเถรวาท 2) เพื่อวิเคราะห์หลักการเทศน์ของพระสงฆ์ไทย 3) เพื่อนำเสนอแนวทางประยุกต์ใช้ของวาจาสูตรในการเทศน์ของพระสงฆ์ไทยในปัจจุบัน การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ พบว่าแนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับวาจาสูตรที่ปรากฏในพระพุทธศาสนาเถรวาทนั้นเป็น เจตนาวาจา ที่มุ่งองค์แห่งวาจาสุภาษิต 5 ประการ คือเป็นวาจาที่กล่าว ถูกต้องตามกาล เป็นความจริง อ่อนหวาน ประกอบด้วยประโยชน์ กล่าวด้วยจิตเมตตา เป็นวจีสุจริต เป็นสำคัญ การเทศน์ของพระสงฆ์ไทยในปัจจุบันพบว่ามีการแบ่งประเภทการเทศน์ออกเป็น 2 แบบ คือ 1) การเทศน์ธรรมวัตร และ 2) การเทศน์แหล่ โดยหลักวิธีการเทศน์ตามลำดับขั้นตอนด้วยการยกอุเทศ  ขยายนิเทศ และสรุปจบให้ประทับใจ เป็นหลักสำคัญ เมื่อนำมาวิเคราะห์แนวทางประยุกต์ใช้ของวาจาสูตรในการเทศน์ของพระสงฆ์ไทยจึงพบว่าสามารถนำเสนอประยุกต์ได้ใน 3 ประเด็น คือ 1) ด้านหลักการ ที่ถูกต้องตามหลักในวาจาสูตร 2) ด้านรูปแบบ ที่เป็นตัวกำหนดเนื้อหาในการเทศน์ 3) ด้านวิธีการ เพื่อการพัฒนานักเทศน์และผู้ฟังเทศน์ให้เกิดความเจริญงอกงามทางปัญญาสู่สังคมและตนเองให้สุขสงบเย็นต่อไป