การวิเคราะห์หลักธรรมาภิบาลที่ปรากฏในจักกวัตติสูตร

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้เป็นการนำเสนอ หลักธรรมาภิบาลในจักกวัตติสูตร และวิเคราะห์หลักธรรมาภิบาลที่ปรากฏในจักกวัตติสูตร ธรรมาภิบาลนั้นมีทั้งส่วนที่เป็นกระบวนการในการบริหารและส่วนที่เป็นพฤติกรรมส่วนบุคคล หลักธรรมาภิบาลที่ปรากฏในจักกวัตติสูตรเป็นธรรมาภิบาลในด้านพฤติกรรม สอดคล้องกับหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาที่มุ่งหมายในการใช้หลักธรรมในระดับปัจเจก โดยความประพฤติส่วนตัวของพระเจ้าจักรพรรดิ์มีผลต่อการปกครองอาณาจักร หากพระเจ้าจักรพรรดิปกครองโดยหลักธรรมแห่งจักรวรรดิวัตรนี้ บ้านเมืองก็สงบร่มเย็น แต่หากพระเจ้าจักรพรรดิไม่ประพฤติหรือไม่ตั้งอยู่ในหลักจักรวรรดิวัตร บ้านเมืองก็เสื่อมถอย การขาดจักรวรรดิวัตรซึ่งถือเป็นธรรมาภิบาลจึงส่งผลต่อบ้านเมือง การวิเคราะห์หลักธรรมาภิบาลที่ปรากฏในจักกวัตติสูตร พบว่า หากกล่าวถึงธรรมาภิบาลในแง่พฤติกรรมส่วนบุคคล ปรากฏธรรมาภิบาลในพระสูตรทั้ง 6 ข้อ ได้แก่ 1) หลักนิติธรรม 2) หลักคุณธรรม 3) หลักความโปร่งใส 4) หลักการมีส่วนร่วม 5) หลักความรับผิดชอบ 6) หลักความคุ้มค่า แต่หากกล่าวถึงธรรมาภิบาลในแง่กระบวนการหรือระบบการปกครอง  ธรรมาภิบาลที่ปรากฏในจักกวัตติสูตรมีความสอดคล้องในระดับน้อย มีเพียงธรรมาภิบาลด้านหลักคุณธรรมเท่านั้นที่เด่นชัดที่สุด