การจัดการระบบนิเวศวิถีพุทธแบบบูรณาการเชิงระบบ

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้เป็นการนำเสนอ การจัดการระบบนิเวศวิถีพุทธแบบบูรณาการเชิงระบบ พบว่า ระบบนิเวศ หมายถึง ระบบความสัมพันธ์ระหว่างกลุ่มสิ่งมีชีวิตและสิ่งไม่มีชีวิตที่อยู่ร่วมกันในอาณาบริเวณเดียวกัน โดยมีความสัมพันธ์กันอย่างเป็นระบบ  ท่ามกลางความหลากหลายทางชีวภาพและทางกายภาพ จำแนกระบบนิเวศตามลักษณะของการเกิดออกเป็น 2 ประเภท คือ ระบบนิเวศที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติและระบบนิเวศที่มนุษย์สร้างขึ้น หากจำแนกตามสภาพแบ่งออกเป็น 2 ประเภทคือ ระบบนิเวศทางด้านชีวภาพและระบบนิเวศทางด้านกายภาพ โดยองค์ประกอบของระบบนิเวศแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม คือ 1) องค์ประกอบที่ไม่มีชีวิตประกอบด้วย กลุ่มอนินทรีย์วัตถุกลุ่มอินทรีย์วัตถุและสภาพแวดล้อมทางกายภาพ 2) องค์ประกอบที่มีชีวิต ประกอบด้วย ผู้ผลิต ผู้บริโภค ผู้ย่อยสลาย ปัญหาของระบบนิเวศเกิดจากกระบวนการทางธรรมชาติ และปัญหาที่เกิดจากการกระทำของมนุษย์ทั้งทางตรงและทางอ้อม ทำให้เกิดมลภาวะและความเสื่อมโทรมต่อระบบนิเวศ การจัดการระบบนิเวศแบบวิถีพุทธเชิงระบบ เป็นการบูรณาการจัดการความสัมพันธ์กับระบบนิเวศหลายรูปแบบ คือ ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับมนุษย์ด้วยกัน ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสังคม ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสิ่งแวดล้อม ความสัมพันธ์ระหว่างความเชื่อวัฒนธรรม ประเพณี ค่านิยมและวิถีชีวิตกับระบบนิเวศ โดยมีกฎเกณฑ์และกติกาทางสังคมเป็นตัวควบคุม ทั้งในรูปของกฎหมายและศีลธรรม โดยสิ่งแวดล้อมทางสังคมก็จะเป็นตัวกำหนดลักษณะของการดำเนินชีวิตของสมาชิกในแต่ละสังคม โดยสมาชิกเป็นส่วนหนึ่งของสังคม มีคุณลักษณะที่พึงประสงค์อันเป็นไปตามความต้องการของแต่ละสังคม และยังเป็นสิ่งแวดล้อมทางสังคมในระบบนิเวศทางสังคมเดียวกัน