เรื่องเล่าความหลัง : รูปแบบการมีส่วนร่วมเพื่อช่วยบำบัดโรคซึมเศร้าของผู้สูงอายุที่อยู่ในภาวะพึ่งพิง อำเภอคอนสวรรค์ จังหวัดชัยภูมิ

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเรื่องเล่า ความหลังและเพื่อหารูปแบบการมีส่วนร่วมเพื่อช่วยบำบัดโรคซึมเศร้าของผู้สูงอายุที่อยู่ในภาวะพึ่งพิง อำเภอคอนสวรรค์ จังหวัดชัยภูมิ โดยใช้ระเบียบการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Method)  เครื่องมือวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์เชิงลึก ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ ผู้นำชุมชน ผู้สูงอายุ ผู้ดูแลหรือคนในครอบครัวของผู้สูงอายุ องค์การปกครองส่วนท้องถิ่น พระสงฆ์ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพสต.) เจ้าหน้าที่ภาครัฐ และเอกชน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการพรรณนา ผลการวิจัยพบว่าผู้สูงอายุมักเล่าเรื่อง ความหลัง เกี่ยวกับเรื่องราวต่างๆที่เกิดขึ้นสู่กันฟังกับเพื่อนบ้าน ในขณะเดียวกันก็จะนำอาหารมาร่วมรับประทานด้วยกัน กริยาอาการของแต่ละคนแตกต่างกันออกไปแล้วแต่เรื่องราวนั้นๆ บางคนก็แสดงสีหน้าเคร่งเครียด วิตกกังวล อาลัย โศกเศร้า รวมไปถึงสนุกสนาน แววตามีความหวัง รูปแบบการมีส่วนร่วมเพื่อช่วยบำบัดโรคซึมเศร้าของผู้สูงอายุที่อยู่ในภาวะพึ่งพิง มี 4 รูปแบบ คือ 1) การมีส่วนร่วมในการค้นหาและจัดลำดับความสำคัญของปัญหา พบว่า คนในชุมชนเป็นบุคคลที่เข้าใจสภาพปัญหาภายในชุมชนดีเป็นอย่างดี จะพิจารณาถึงสถานการณ์ปัญหา โดยให้ความสำคัญกับการมีส่วนร่วมเพราะจะส่งผลถึงการดำเนินกิจกรรมต่างๆในชุมชน 2) การมีส่วนร่วมในการวิเคราะห์ถึงสาเหตุและที่มาของปัญหา พบว่า บางครอบครัวคนหนุ่มสาวต้องไปทำงานต่างจังหวัดเพื่อหาเงินมาจุนเจือภายในครอบครัวจำเป็นจะต้องปล่อยให้ผู้สูงอายุอยู่ตามลำพังหรืออยู่กับบุตรหลาน 3) การมีส่วนร่วมในการเลือกวิธีการและวางแผนในการแก้ปัญหา พบว่า มีการประชาคม เพื่อพูดคุย นำเสนอ อภิปราย ถกแถลงกัน นำไปสู่การได้ข้อตกลงหรือตกผลึกในเรื่องที่นำมาหารือ 4) การมีส่วนร่วมในการดำเนินตามแผน พบว่า ทุกคนจะเข้าร่วมดำเนินกิจกรรมด้วยกัน โดยเฉพาะผู้สูงอายุที่ไม่สามารถทำงานที่ต้องใช้แรงได้ แต่สามารถหยิบจับของหรือทำกิจกรรมเบาๆได้ ทั้งนี้คนในชุมชนจะให้ความสำคัญมากเพราะเป็นผู้ที่มีประสบการณ์สามารถคาดการณ์ได้ว่าในการดำเนินกิจกรรมต่าง ๆ ผลจะออกมาอย่างไร ทำให้ผู้สูงอายุพึงพอใจเห็นค่าในตนเอง มีความสุขทั้งกาย ใจ