การศึกษาภาพสะท้อนสังคมในบทสวดสรภัญญะ บ้านแคนน้อย ตำบลแคนน้อย อำเภอคำเขื่อนแก้ว จังหวัดยโสธร

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีจุดประสงค์เพื่อ  1) เพื่อศึกษารูปแบบคำประพันธ์ของบทสวดสรภัญญะของชาวบ้านแคนน้อย 2) เพื่อจำแนกประเภทของบทสวดสรภัญญะที่ปรากฏในการรับรู้ของชาวบ้านแคนน้อย และ 3) เพื่อศึกษาภาพสะท้อนสังคมที่ปรากฏในบทสวดสรภัญญะบ้านแคนน้อย   ตำบลแคนน้อย อำเภอคำเขื่อนแก้ว จังหวัดยโสธร ซึ่งสามารถรวบรวมบทสวดสรภัญญะได้ทั้งสิ้นจำนวน  62 บท

               ผลสรุปวิจัยพบว่านำมาจัดจำแนกประเภทเป็น 8 กลุ่ม ดังนี้ 1) ประเพณีอีสาน พิธีกรรม  และความเชื่อ  2) การบูชาพระรัตนตรัย ระลึกถึงพระคุณของครู-อาจารย์ 3) วรรณกรรมท้องถิ่นอีสาน  4)การแสดงความกตัญญูกตเวที ระลึกถึงพระคุณของบิดา และมารดา  5) เหตุการณ์และสถานการณ์สำคัญ 6)การเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จและพระบรมราชินีนาถ 7) หลักธรรมคำสอนทางพระพุทธศาสนา  8)การพรรณนาธรรมชาติ และสิ่งที่อยู่รอบตัว

การจัดจำแนกภาพสะท้อนของบทสวดสรภัญญะที่ปรากฎในการรับรู้ของชาวบ้านแคนน้อยผู้วิจัยพบว่าสามารถจัดจำแนกได้เป็น 4 กลุ่มดังนี้ ภาพคติความเชื่อ และขนบธรรมเนียมประเพณีของชาวอีสาน ภาพความนิยมวรรณกรรมท้องถิ่นอีสาน ภาพเหตุการณ์สำคัญและวิถีชีวิตของผู้คนชาวอีสาน  และภาพความสัมพันธ์ของผู้คนในวัฒนธรรมอีสาน 

               กล่าวโดยสรุป บทสวดสรภัญญะที่ปรากฏในการรับรู้ของชาวบ้านแคนน้อย ตำบลแคนน้อย อำเภอคำเขื่อนแก้ว จังหวัดยโสธร  สามารถนำเสนอภาพการดำเนินชีวิตในทางที่ยึดโยงพระพุทธศาสนาเป็นสำคัญ การทำบุญเพื่อหวังผลในบั้นปลาย เป็นการวางแนวทางการดำเนินชีวิตของผู้คนผ่านตัวบทสรภัญญะที่มีการสืบสานวัฒนธรรมอันดีงามไว้ชั่วลูกหลาน  กล่าวได้ว่าการสวดสรภัญญะถือได้ว่าเป็นอีกวัฒนธรรมหนึ่งที่นำเสนอภาพการดำเนินชีวิตที่สัมพันธ์กับศาสนาของชาวบ้านแคนน้อย และผู้วิจัยเชื่อมั่นว่าการสวดสรภัญญะจะยังคงเป็นวัฒนธรรมที่ดำรงอยู่คู่ชมชนแคนน้อยตลอดไป