แนวทางการเสริมสร้างสุขภาวะตามหลักพุทธจิตวิทยา สำหรับนิสิตระดับปริญญาตรีของมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบัน ปัญหา ด้านสุขภาวะของนิสิตระดับปริญญาตรีของมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย 2) เพื่อศึกษาวิธีการสร้างสุขภาวะของนิสิตระดับปริญญาตรีของมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยตามหลักพุทธจิตวิทยา 3) เพื่อเสนอแนวทางการสร้างสุขภาวะตามหลักพุทธจิตวิทยาสำหรับนิสิตระดับปริญญาตรีของมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เป็นการวิจัยเชิงปริมาณ กลุ่มตัวอย่างคือ นิสิตระดับปริญญาตรี คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ผู้วิจัยกำหนดขนาดของกลุ่มตัวอย่างโดยการเปิดตารางขนาดกลุ่มตัวอย่างสำเร็จรูปของ R.V.Krejcie และ D.W.Morgan ได้กลุ่มตัวอย่างจำนวน 132 รูป/คน และเครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย แบบสอบถามความสุขเชิงพุทธ สถิติที่ใช้ได้แก่ การหาความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และใช้การทดสอบค่าที (t-test) ใช้ทดสอบความแตกต่างระหว่างค่าเฉลี่ยสองกลุ่ม การทดสอบค่า F-test หรือการทดสอบการวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียว (One-Way ANOVA)) และสรุปข้อมูลปัญหาอุปสรรคและข้อเสนอแนะ โดยวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า แนวทางการเสริมสร้างสุขภาวะตามหลักพุทธจิตวิทยา สำหรับนิสิตระดับปริญญาตรีของมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย โดยภาพรวมมีความสุขอยู่ระดับมาก (= 4.04 และ S.D. = 0.44) เมื่อพิจารณาเป็นรายด้านมี 4 ด้าน คือ 1. สุขทางกาย (= 3.98 และ S.D. = 0.51) คือ รู้สึกสบายใจที่ไม่มีโรคภัยไข้เจ็บมาเบียดเบียน มีร่างกายที่แข็งแรง สมบูรณ์ และอาศัยอยู่ในสภาพแวดล้อมธรรมชาติที่เหมาะสม 2. สุขทางสังคม (= 3.95 และ S.D. = 0.50) คือ แบ่งปันสิ่งของและให้ความช่วยเหลือเกื้อกูลผู้อื่น ที่ด้อยโอกาส ประพฤติตนเป็นคนทำประโยชน์ต่อสังคม ไม่เบียดเบียนชีวิตผู้อื่นหรือทำให้ผู้อื่นเดือดร้อน 3. สุขทางจิต (ในช่วงปัจจุบันนี้) (= 4.10 และ S.D. = 0.48) คือ ระลึกถึงบุญคุณและตอบแทนผู้มีพระคุณ ใช้สติเป็นแนวทางในการดำเนินชีวิตอย่างถูกวิธี สามารถควบคุมตนเองได้ เมื่อมีเหตุการณ์ให้กระทำสิ่งไม่ดี 4. สุขทางปัญญา (= 4.12 และ S.D. = 0.54) คือ พอใจกับการเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้น มีความสุขในการกระทำความดี ยอมรับความเปลี่ยนแปลงของชีวิตตามความเป็นจริงได้ ใช้ชีวิตอย่าไม่ประมาท เมื่อมีปัญหาไม่รู้สึกหวั่นไหวต่อสิ่งต่าง ๆ ที่มากระทบ เช่น ความพลัดพรากสูญเสีย เป็นต้น
Article Details
References
คู่มือนิสิต ระดับปริญญาตรี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2556). คำปรารภ. พิมพ์ครั้งที่ ๑. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
ชุติมา สุรเศรษฐ์. (2554)."ความสุขของนิสิตนักศึกษาในบริบทพุทธธรรม: การศึกษาข้อมูลเชิงประจักษ์ และการพัฒนามาตรวัด". วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาจิตวิทยา. บัณฑิต วิทยาลัย: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พุทธทาสภิกขุ. (2511). หลักพุทธศาสนาที่บอกว่าอะไรเป็นอะไร. กรุงเทพมหานคร: ธรรมสภา.
_________. (2533). คู่มือมนุษย์. กรุงเทพมหานคร: ธรรมสภา.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตโต). (2555). พุทธธรรมฉบับปรับขยาย. พิมพ์ครั้งที่ 32. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์เพ็ทแอนด์ โฮมจำกัด.
พระครูวิบูลเจยาภิรม (ทวี มีสุข). (2561). “กระบวนการเตรียมความพร้อมของวัดในการส่งเสริมสุขภาวะ ผู้สูงอายุจังหวัดนครปฐม”. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการพัฒนาสังคม. บัณฑิตวิทยาลัย: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พระครูสิริปัญญานุโยค (ปัญญา ภู่มาลา). (2561). “รูปแบบการส่งเสริมสุขภาวะทางสังคมของพระสังฆาธิการในสังคมไทย”.วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการพัฒนาสังคม. บัณฑิตวิทยาลัย: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พระสุทิน จกฺกวโร (ราชวัฒน์). (2562). “การประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมเพื่อส่งเสริมสุขภาวะของชุมชนบ้านหนองบัว อำเภออาจสามารถ จังหวัดร้อยเอ็ด”. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา. บัณฑิตวิทยาลัย: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พระภัทฬศิลป์ธอณ สุภทฺโท (โกศาวัรณ์). (2560). “สุขภาวะทางจิตวิญญาณของพระสงฆ์ในกลุ่มพระอาสาคิลานธรรม”. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพุทธจิตวิทยา. บัณฑิตวิทยาลัย: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พรประภา สุทธิจิตร. (2562). “การเสริมสร้างสุขภาวะองค์รวมของผู้สูงอายุโดยการรำไทเก๊ก เชิงพุทธบูรณาการ”. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา. บัณฑิตวิทยาลัย: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สำนักงานกองทะเบียน. (2562). จำนวนนิสิตระดับปริญญาตรี (ภาคภาษาไทย) ปีการศึกษาที่ 2 คณะ มนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
สุวิจักขณ์ ภานุสรณ์ฐากูร. (2560). “กระบวนการพัฒนาจิตเพื่อเสริมสร้างสุขภาวะองค์รวมตามแนวพุทธจิตวิทยาและการปฏิบัติตามกฎแห่งแรงดึงดูด”. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาพุทธจิตวิทยา. บัณฑิตวิทยาลัย: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สรชา ตันติเวชกุล. (2560). “การใช้โปรแกรมการฝึกอบรมตามแนวภาวนา 4 ต่อการเสริมสร้าง สุขภาวะทางปัญญาของนักศึกษาพยาบาล”. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา. บัณฑิตวิทยาลัย: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.