การบูรณาการหลักพุทธธรรมสู่การเรียนรู้เกษตรอินทรีย์ ของโรงเรียนนวมินทราชูทิศ พายัพ
คำสำคัญ:
การบูรณาการ, หลักพุทธธรรม, การเรียนรู้เกษตรอินทรีย์บทคัดย่อ
บทความวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาแนวคิด ทฤษฎีเกี่ยวกับการเกษตรในพระพุทธศาสนา 2) เพื่อศึกษากระบวนการบูรณาการหลักพุทธธรรมสู่การเรียนรู้เกษตรอินทรีย์ของโรงเรียนนวมินทราชูทิศ พายัพ 3) เพื่อเสนอรูปแบบการบูรณาการหลักพุทธธรรมสู่การเรียนรู้เกษตรอินทรีย์ของโรงเรียนนวมินทราชูทิศ พายัพ การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบผสมผสานวิธี
ผลการวิจัย พบว่า
- แนวคิด ทฤษฎีเกี่ยวกับการเกษตรในพระพุทธศาสนา พบว่า พระพุทธเจ้าให้ความสำคัญกับอาชีพเกษตรกรรม ทรงสอนชาวนาให้ทำนาด้วยความศรัทธา ซื่อสัตย์ วิริยะ สติ สมาธิ และปัญญา ทรงมีคุณธรรม 3 ประการ คือ พระปัญญาคุณ พระวิสุทธิคุณ และพระกรุณาคุณ ทรงมีหลักการสอน และวิธีการสอนที่หลากหลาย หลักพุทธธรรมในการบูรณาการสู่การเรียนรู้งานเกษตรอินทรีย์ครั้งนี้ คือ หลักอริยสัจ4 และ หลักทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์
- กระบวนการบูรณาการหลักพุทธธรรมสู่การเรียนรู้เกษตรอินทรีย์ พบว่า ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ มีประสิทธิภาพเท่ากับ 82.00/81.78 ผลการทดสอบการเรียนรู้ของนักเรียน พบว่า คะแนนเฉลี่ยหลังเรียนสูงกว่าคะแนนเฉลี่ยก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 นักเรียนมีทักษะการเรียนรู้ในระดับมาก นักเรียนมีความพึงพอใจในระดับมาก กิจกรรมการบูรณาการมีประโยชน์และมีความเหมาะสมในระดับมากที่สุด
- รูปแบบการบูรณาการหลักพุทธธรรมสู่การเรียนรู้เกษตรอินทรีย์ ประกอบด้วยกระบวนการเรียนรู้ตามหลักอริยสัจ 4 มี 6 ขั้นตอน คือ 1) ขั้นวิเคราะห์ปัญหา 2) ขั้นค้นหาสาเหตุ 3) ขั้นตั้งสมมุติฐาน 4) ขั้นวางแผนปฏิบัติ 5) ขั้นทดลองปฏิบัติ และ 6) ขั้นสรุปผลการเรียน
References
กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ. (2546). เอกสารประกอบหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2544 คู่มือการจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์องค์การรับส่งสินค้าและพัสดุภัณฑ์.
จิตรลดา ผึ้งทอง. (2555). ผลการสอนแบบอริยสัจสี่ที่มีต่อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและความสามารถในการคิดแบบสืบสาวปัจจัยเรื่องหลักธรรมของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โรงเรียนอนุบาลสุริยาอุทัยพิมาย จังหวัดนครราชสีมา. นนทบุรี: มหาวทิยาลยัสุโขทยัธรรมาธิราช.
จารุวรรณ ปัญญะติ. (2555). การพัฒนาแบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความภาษาอังกฤษของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนดรุณราษฎร์วิทยา อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย).
เดช ยะมงคล. (2557). เอกสารประกอบการสอนการผลิตข้าวอินทรีย์วิถีพุทธ. เชียงใหม่: โรงเรียนนวมินทรา ชูทิศพายัพ.
นำชัย ทนุผล. (2531). ระเบียบวิธีการเขียนโครงการ. เชียงใหม่: ภาควิชาส่งเสริมการเกษตร มหาวิทยาลัยแม่โจ้.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2557). พุทธธรรม ฉบับปรับขยาย. กรุงเทพฯ: ธรรมสถานจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย.
พระพรหมบัณฑิต (ประยูร ธมฺมจิตฺโต). (2559). หลักธรรมกับแนวคิดในการผลิตบัณฑิต. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พุทธทาสภิกขุ. (2553). อริยสัจจากพระโอษฐ์ ภาคต้น. กรุงเทพฯ: สุขภาพใจ.
พระปลัดชินภัทร วิทยารุ่งเรือง. (2555). การสร้างแผนการเรียนรู้ เรื่องปัญหาสิ่งแวดล้อม ที่เน้นการใช้หลักอริยสัจสี่ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนสมเด็จพระพุทธชินวงศ์ จังหวัดเชียงใหม่. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยเชียงใหม่).
เพลิน. (2563, 10 พฤษภาคม). Smart Farming เกษตรอัจฉริยะ ความหวังใหม่ของเกษตรกรไทย. สืบค้นจาก https://www.krungsri.com/bank/th/plearn-plearn/smart-farming.html
ไพฑูรย์ สินลารัตน์. (2547). การเรียนการสอนที่มีวิจัยเป็นฐาน (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2535). พระไตรปิฎกภาษาบาลี ฉบับมหาจุฬาเตปิฏกํ 2500. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2562, 1 ตุลาคม). สุภาษิต ปรัชญา ปณิธาน วิสัยทัศน์และพันธกิจ. สืบค้นจาก https://www.mcu.ac.th/pages/philosophy-commitment-vision-mission
ระพีพร ชูเสน. (2552). การพัฒนาชุดฝึกทักษะการคิดวิเคราะห์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี).
แสง จันทร์งาม. (2526). วิธีสอนของพระพุทธเจ้า. กรุงเทพฯ: กมลการพิมพ์.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2554). เศรษฐกิจพอเพียง...นำสู่ความสุขของชีวิตอย่างยั่งยืน. กรุงเทพฯ: ศูนย์การพิมพ์เพชรรุ่ง.
สำราญ ขันสำโรง. (2563, 16 พฤษภาคม). พืชมงคล. สืบค้นจาก https://www.facebook.com/samran.khansamrong
สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส. (2541). ปฐมสมโพธิกถา. กรุงเทพฯ: ธรรมสภา.
สมบัติ ไกรอ่ำ. (2550). การพัฒนาแผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนา และวัฒนาธรรม เรื่อง หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โดยใช้วิธีสอนแบบอริยสัจสี่. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยมหาสารคาม).
