กระบวนการส่งเสริมสุขภาวะของผู้สูงอายุเชิงพุทธบูรณาการจังหวัดนครพนม

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษากระบวนการส่งเสริมสุขภาวะผู้สูงอายุตามหลักพุทธธรรมในจังหวัดนครพนม 2) ศึกษาวิธีบูรณาการพุทธรรมกับการส่งเสริมสุขภาวะผู้สูงอายุในจังหวัดนครพนม เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีประชากรกลุ่มตัวอย่าง 105 รูป/คน ประกอบด้วยพระภิกษุ 21 รูป เจ้าหน้าที่โรงพยาบาล 12 คน อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน 12 คน ผู้บริหารในชุมชน 15 คน และผู้สูงอายุในพื้นที่ 45 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยใช้แบบสอบถามแบบปลายเปิด โดยการสัมภาษณ์และการสนทนากลุ่มกับผู้เกี่ยวข้อง ใช้การวิเคราะห์ข้อมูลวิธีการพรรณา
ผลการวิจัยพบว่า
1. กระบวนการส่งเสริมสุขภาวะของผู้สูงอายุตามหลักพุทธธรรมมี 4 กระบวนการ 1) การให้ความรู้ เพื่อตระหนักถึงความสำคัญของร่างกายและจิตใจตนเองในรูปแบบการพึ่งพาตนเอง 2) การดูแลตนเองเช่น อาหาร การพักผ่อน การออกกำลังกาย และการแต่งกายตามกาลเทศะ 3) การเยี่ยมเยือน
ผู้สูงอายุ การเอาใจใส่ของลูกหลานคือ พลังสำคัญที่ส่งเสริมสุขภาวะของผู้สูงอายุ 4) การสร้างพลังมวลชน ส่งเสริมสุขภาพกายและสุขภาพจิตใจผู้สูงอายุ เช่น การสวดมนต์ข้ามปี การทำบุญประเพณี งานมนัสการพระธาตุพนม
2. วิธีบูรณาการพุทธธรรมกับการส่งเสริมสุขภาวะผู้สูงอายุ ตามหลักภาวนา 4 คือ กายภาวนา กำหนดจิตไว้ที่ร่างกายตนเองเป็นสำคัญ แม้ร่างกายเคลื่อนไหว ร่างกายเจ็บปวด อยู่กับความรู้สึกที่ร่างกายอย่างมีสติ คือ ศีลภาวนา การมุ่งมั่นรักษา กาย วาจา ใจให้อยู่ในกรอบศีลห้าให้ได้ทุกวัน จิตภาวนา การมุ่งสร้างจิตใจตนเองให้สงบคือการสร้างกุศลย่อมส่งผลให้ร่างกายและจิตใจเป็นสุข ปัญญาภาวนา การรักษาอารมณ์ตนเอง โดยการวางใจให้เห็นกฏ สัจธรรม เป็นเรื่องธรรมดา คือ ความแก่ ความเจ็บ ความตาย และการผลัดพรากจากสิ่งอันเป็นที่รัก การสร้างกรรมดี คำนึงถึงจิตใจตนเองเป็นสำคัญ ส่งเสริมสุขภาวะที่ดีของผู้สูงอายุ โดยมีเครื่องที่ใช้คือ ความอดทน ความเพียรพยายามของผู้มีภาวนา 4