การพัฒนารูปแบบการส่งเสริมสุขภาวะทางจิตผู้สูงอายุตามหลักวิถีพุทธ ตำบลวังแสง อำเภอแกดำ จังหวัดมหาสารคาม

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพสุขภาวะทางจิตผู้สูงอายุตามหลักวิถีพุทธ 2) พัฒนารูปแบบการส่งเสริมสุขภาวะทางจิตผู้สูงอายุตามหลักวิถีพุทธ และ 3) ส่งเสริมกระบวนการเสริมสร้างสุขภาวะทางจิตผู้สูงอายุตามหลักวิถีพุทธ การวิจัยนี้ใช้ระเบียบวิธีแบบผสานวิธี (Mixed Methods) กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ผู้สูงอายุ จำนวน 127 คน และผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 8 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บข้อมูล ได้แก่ แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ และการสนทนากลุ่ม การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณใช้สถิติเบื้องต้น ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน ส่วนข้อมูลเชิงคุณภาพใช้การวิเคราะห์แบบอุปนัย (Inductive Analysis) โดยจำแนกและจัดกลุ่มข้อมูลตามวัตถุประสงค์ของการวิจัย และนำเสนอผลการวิเคราะห์ในเชิงพรรณนา
ผลการวิจัยพบว่า
1. ศึกษาสภาพสุขภาวะทางจิตผู้สูงอายุตามหลักวิถีพุทธ โดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก ( = 3.58, S.D. = 0.12) เมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน พบว่า อยู่ในระดับมากทุกด้าน โดยเรียงลำดับค่าเฉลี่ยจากมากไปหาน้อย ได้แก่ สุขภาวะทางปัญญา ( = 3.66, S.D. = 0.29) รองลงมาคือ สุขภาวะทางกาย ( = 3.57, S.D. = 0.23) สุขภาวะทางจิตใจ ( = 3.56, S.D. = 0.26) และสุขภาวะทางสังคม ( = 3.52, S.D. = 0.25)
2. พัฒนารูปแบบการส่งเสริมสุขภาวะทางจิตผู้สูงอายุตามหลักวิถีพุทธ พบว่า ดำเนินการผ่าน 4 กิจกรรมหลัก ได้แก่ 1) กิจกรรมเสริมสร้างภูมิคุ้มกันสุขภาวะทางจิตผู้สูงอายุ 2) กิจกรรมพัฒนาตนเองของผู้สูงอายุ 3) กิจกรรมเสริมทักษะชีวิตเชิงสร้างสรรค์ผู้สูงอายุ 4) กิจกรรมกลุ่มร่วมคิด ร่วมทำและพัฒนาเครือข่ายบริการผู้สูงอายุ
3. ส่งเสริมกระบวนการเสริมสร้างสุขภาวะทางจิตผู้สูงอายุตามหลักวิถีพุทธ สามารถดำเนินการผ่าน 5 ขั้นตอนหลัก ได้แก่ 1) การจัดให้ผู้สูงอายุมีความรู้และเข้าใจเรื่องสุขภาพและข้อมูลที่เกี่ยวข้อง 2) การจัดให้มีการซักถาม และแลกเปลี่ยนความคิดเห็น 3) กระบวนการเรียนรู้การจัดทำโครงการสนองกิจกรรมส่งเสริมสุขภาวะทางจิตผู้สูงอายุตามหลักวิถีพุทธ 4) กระบวนการปฏิบัติเพื่อเสริมสร้างสุขภาวะทางจิตผู้สูงอายุตามหลักวิถีพุทธ และ 5) การประเมินผลและปรับปรุงแนวทาง