การขับเคลื่อนงานศิลปวัฒนธรรมในบริบทสังคมไทย : บทสังเคราะห์อุปสรรคและทางออกจากประสบการณ์นักขับเคลื่อนงานศิลปวัฒนธรรม

บทคัดย่อ

บทความนี้นำเสนอปัญหาและทางออกของการขับเคลื่อนงานด้านศิลปวัฒนธรรมในบริบทสังคมไทยปัจจุบัน จากการสังเคราะห์ข้อมูลจากประสบการณ์ของนักขับเคลื่อนงานด้านศิลปวัฒนธรรม จำนวน 10 คน พบว่า ปัญหาหรืออุปสรรคที่มีต่อการพัฒนาหรือขับเคลื่อนงานด้านศิลปวัฒนธรรม ประกอบด้วย 1) การนิยามความหมายของคำว่าศิลปวัฒนธรรมที่จำกัดอยู่กับชุดวาทกรรมเพียงชุดเดียว 2) องค์กรภาครัฐหรือหน่วยงานที่มีอำนาจในการกำหนดนโยบายด้านการพัฒนา ได้แก่ การจำกัดพื้นที่ความรู้ของระบบการศึกษาไทยที่ผลิตซ้ำอยู่กับชุดความรู้ที่ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ การไม่ได้รับการสนับสนุนจากภาครัฐอย่างจริงจังและต่อเนื่อง การเปลี่ยนแปลงทางการเมือง และการไม่มีพื้นที่สำหรับขับเคลื่อนผลงานด้านศิลปวัฒนธรรม 3) การบริหารจัดการ ได้แก่ การนำเสนอผลงานของศิลปินไม่มีความน่าสนใจ และการแทรกแซงทางการเมืองหรือมีผลประโยชน์ซ้อนทับ 4) บริบททางสังคมวัฒนธรรมมิได้เอื้อให้เด็ก เยาวชนและคนในสังคมเรียนรู้เรื่องใกล้ตัว และผลงานไม่ได้สอดคล้องกับวิถีการดำเนินชีวิตของผู้คนและบริบททางสังคม 5) คุณสมบัติเฉพาะตัวของศิลปิน ได้แก่ การขาดทักษะด้านการบริหารจัดการ และผลงานที่นำเสนอเข้าถึงได้ยาก

ทางออกสู่การพัฒนาอย่างยั่งยืน ประกอบด้วย 1) การส่งเสริมกระบวนการเรียนรู้และปลูกฝังค่านิยมใหม่ทางด้านศิลปวัฒนธรรมให้แก่เด็กและเยาวชน 2) องค์กรภาครัฐที่มีบทบาทและอำนาจต้องขับเคลื่อนงานด้านศิลปวัฒนธรรมบนพื้นฐานของความเข้าใจและจริงจัง 3) ผู้สร้างสรรค์ผลงานต้องเข้าใจบริบททางสังคมวัฒนธรรมไทย ความต้องการของกลุ่มเป้าหมาย และรสนิยมทางสังคม และ 4) การขับเคลื่อนต้องเกิดขึ้นจากความร่วมมือของทุกภาคส่วนอย่างเข้าใจบริบท เข้าถึงปัญหา และเปิดโอกาสให้มีเสรีภาพในการสร้างสรรค์ผลงาน อันจะส่งผลให้การขับเคลื่อนงานด้านศิลปวัฒนธรรมของสังคมไทยเกิดการพัฒนาอย่างยั่งยืน