การพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตพืชอินทรีย์ในพื้นที่ตำบลบ้านนา อำเภอบ้านนา จังหวัดนครนายก

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) สำรวจสภาพการใช้เทคโนโลยีการผลิตของเกษตรกร 2) พัฒนารูปแบบการพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตพืชอินทรีย์ที่เหมาะสมกับพื้นที่ และ 3) ขับเคลื่อนและประเมินผลรูปแบบการพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตพืชอินทรีย์ในพื้นที่เกษตรทดลองนำร่องในพื้นที่ตำบลบ้านนา อำเภอบ้านนา จังหวัดนครนายกให้ประสบความสำเร็จ เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม โดยใช้รูปแบบของการวิจัยแบบผสมผสานระหว่างการวิจัยเชิงปริมาณกับการวิจัยเชิงคุณภาพ ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง คือ เกษตรกรในพื้นที่ตำบลบ้านนา จำนวน 237 ครัวเรือน ด้วยการแจกแบบสำรวจข้อมูลเกษตรกรรมแล้วนำข้อมูลที่ได้มาทำการวิเคราะห์ค่าสถิติด้วยการหาค่าความถี่และค่าร้อยละ การสัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ คือ ผู้นำชุมชน ตัวแทนเกษตรกร หน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชนที่เกี่ยวข้อง จำนวน 20 คน แล้วนำข้อมูลเชิงคุณภาพที่ได้มาจากการเก็บรวบรวมข้อมูล มาวิเคราะห์ด้วยการตีความเชิงอุปนัยและการวิเคราะห์เชิงตรรกะแล้วใช้การพรรณนาความผลของการวิเคราะห์ข้อมูล

ผลการวิจัยพบว่า

1. การใช้เทคโนโลยีการผลิตของเกษตรกร พบว่า 1) การเพาะปลูก ส่วนใหญ่ใช้ระบบการปลูกพืชแบบธรรมชาติ ด้วยการใช้เทคโนโลยี รถไถ จอบ และเสียม 2) การบำรุงรักษาพืชและกำจัดศัตรูพืช ส่วนใหญ่มีการบํารุงรักษาพืชด้วยการใส่ปุ๋ยคอก และการกำจัดศัตรูพืชด้วยการใช้น้ำหมักมีผลทำให้ศัตรูพืชลดลง ด้วยการใช้เทคโนโลยี กรรไกรตัดกิ่ง เครื่องปั้มน้ำ เครื่องตัดหญ้า และ 3) การเก็บเกี่ยวและการจัดการผลผลิต ส่วนใหญ่มีการเก็บเกี่ยวด้วยการใช้แรงงานคน ด้วยการใช้เทคโนโลยี กรรไกรสอย และตระกร้อ เป็นต้น
2. รูปแบบการพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตพืชอินทรีย์ที่เหมาะสม พบว่า 1) รูปแบบการพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตทางการเกษตรในการเพาะปลูกที่เหมาะสม ด้วยวิธีการปลูกพืช วิธีการเตรียมดิน และวิธีการขยายพันธุ์พืชและปรับปรุงพันธุ์ 2) รูปแบบการพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตทางการเกษตรในการบํารุงรักษาพืชและกำจัดศัตรูพืชที่เหมาะสม ด้วยวิธีการใส่ปุ๋ยและการให้น้ำ วิธีการตัดแต่งและการห่อผลผลิต และวิธีการกำจัดแมลงและสัตว์ศัตรูพืช 3) รูปแบบการพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตทางการเกษตรในการเก็บเกี่ยวและการจัดการผลผลิตที่เหมาะสม ด้วยวิธีการเก็บเกี่ยวผลผลิต วิธีการแปรรูป และวิธีการจำหน่าย
3. ผลการขับเคลื่อนและประเมินผลรูปแบบการพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตพืชอินทรีย์ในพื้นที่เกษตรทดลองนำร่องในพื้นที่ตำบลบ้านนาให้ประสบความสำเร็จ พบว่า 1) เทคโนโลยีการผลิตทางการเกษตรในการเพาะปลูกทุเรียนอินทรีย์และการปลูกผักปลอดสารพิษโดยใช้ระบบสมาร์ทฟาร์ม 2) เทคโนโลยีการผลิตทางการเกษตรในการบํารุงรักษาพืชและกำจัดศัตรูพืชที่เหมาะสม คือ เทคโนโลยีการปลูกชะอมในบ่อซีเมนต์ และ 3) เทคโนโลยีการผลิตทางการเกษตรในการเก็บเกี่ยวและการจัดการผลผลิตที่เหมาะสม คือ การนำเครื่องคัดแยกเศษวัชพืชมาใช้เพื่อคัดแยกสิ่งแปลกปลอมในข้าว และการจัดตั้งร้านค้าชุมชนเพื่อให้เกษตรกรนำผลผลิตทางการเกษตรมาจำหน่ายด้วยตนเอง เพื่อเพิ่มผลผลิตทางการเกษตรและเกษตรกรในพื้นที่มีคุณภาพชีวิตที่ดีและยั่งยืน คือ ด้านสังคม ด้านเศรษฐกิจ และด้านสิ่งแวดล้อม