การต่อสู้ทางการเมืองและกระบวนการความเป็นประชาธิปไตย ในวรรณกรรมเกาหลีร่วมสมัย
คำสำคัญ:
การต่อสู้ทางการเมือง, ประชาธิปไตย, กระบวนการความเป็นประชาธิปไตย, วรรณกรรมเกาหลีร่วมสมัย, นวนิยายเกาหลีบทคัดย่อ
งานวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวรรณกรรมเกาหลีที่สะท้อนถึงการต่อสู้ทางการเมืองและกระบวนการความเป็นประชาธิปไตย ควบคู่ไปกับการพิจารณาบริบททางสังคม โดยกำหนดขอบเขตการศึกษาวรรณกรรมประเภทนวนิยายเกาหลีที่ได้รับการตีพิมพ์หลังปี ค.ศ. 1948 ซึ่งมีเนื้อหาสื่อสารถึงกระบวนการความเป็นประชาธิปไตยอย่างชัดเจน ทั้งนี้ การวิเคราะห์ข้อมูลดำเนินการในลักษณะพรรณนาวิเคราะห์
วรรณกรรมเกาหลีในช่วงเวลาดังกล่าวสะท้อนให้เห็นถึงเงื่อนไขทางสังคม การเมือง และเศรษฐกิจ ผสานกับอิทธิพลของแนวคิด “ประชาธิปไตย” ที่ปรากฏอย่างหลากหลายในแต่ละช่วงสมัย อันทำให้วรรณกรรมเป็นผลงานที่ได้รับการสร้างสรรค์ควบคู่ไปกับความเปลี่ยนแปลงทางการเมืองและสังคม ตลอดจนแสดงความสัมพันธ์ระหว่างวรรณศิลป์กับสังคมได้อย่างโดดเด่น งานวิจัยนี้คัดเลือกตัวบทวรรณกรรมต้นฉบับภาษาเกาหลีจำนวน 7 เรื่อง แบ่งตามพัฒนาการทางการเมืองหลังปี ค.ศ. 1948 ได้แก่ (1) ช่วงประชาธิปไตยภายใต้การปกครองแบบเผด็จการ (ค.ศ. 1948–1987) โดยเน้นศึกษานวนิยายที่สะท้อนเหตุการณ์ปฏิวัติเดือนเมษายน 1960 (April Revolution) และเหตุการณ์เรียกร้องประชาธิปไตยควังจู 1980 (Gwangju Uprising) (2) ช่วงประชาธิปไตยหลังเหตุการณ์การเรียกร้องในเดือนมิถุนายน 1987 และการเปลี่ยนผ่าน (ค.ศ. 1987–2000) โดยศึกษานวนิยายที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์การต่อสู้เพื่อประชาธิปไตยในเดือนมิถุนายน 1987 (June Democratic Struggle) และ (3) ช่วงประชาธิปไตยแบบมีส่วนร่วม (ค.ศ. 2000–ปัจจุบัน) โดยศึกษานวนิยายที่ประพันธ์หลังปี ค.ศ. 2000
ผลการวิจัยพบว่า ปัจจัยสนับสนุนกระบวนการความเป็นประชาธิปไตยในตัวบทวรรณกรรมประกอบด้วย (1) บทบาทที่เข้มแข็งของกลุ่มเคลื่อนไหวหรือภาคประชาสังคม และ (2) การสร้างจิตสำนึกพลเมืองและการเคารพสิทธิมนุษยชน ขณะเดียวกัน ปัจจัยที่เป็นอุปสรรคต่อกระบวนการความเป็นประชาธิปไตยได้แก่ (1) การแทรกแซงทางการเมืองโดยกองทัพ (2) ปัญหาความขัดแย้งระหว่างอุดมการณ์ทางการเมือง และ (3) การละเมิดสิทธิพลเมือง ทั้งนี้ จากการพิจารณาเนื้อหาในนวนิยายแต่ละช่วงเวลา พบว่านักเขียนได้ถ่ายทอดพฤติกรรมของตัวละครผ่านบทสนทนา ความคิด และการกระทำ อันสะท้อนวิถีชีวิตแบบประชาธิปไตย ตลอดจนแสดงถึงการให้ความเคารพในสิทธิ เสรีภาพ และความเสมอภาคของมนุษย์ ซึ่งเป็นตัวอย่างบางส่วนที่บ่งชี้ถึงความเหลื่อมล้ำและก่อให้เกิดสำนึกประชาธิปไตยในสังคมเกาหลีได้อย่างเป็นรูปธรรม
Downloads
เอกสารอ้างอิง
ขวัญชนก นัยจรัญ. (2561). การวิเคราะห์ภาพสะท้อนวิถีชีวิตประชาธิปไตยในเรื่องสั้นรางวัลพานแว่นฟ้า พ.ศ. 2545 - 2556. วารสารมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร, 15(3), 39–56.
ช็อง อิล-จุน และ วิเชียร อินทะสี. (2557). การต่อสู้กับการคอรัปชั่นทางการเมืองในเกาหลีใต้ในช่วงต้นของกระบวนการความเป็นประชาธิปไตย. Thai Journal of East Asian Studies, 15(2), 57–94.
บุญวัฒน์ สว่างวงศ์. (2559). พัฒนาการทางการเมืองและเส้นทางสู่ประชาธิปไตยของประเทศไทยและเกาหลีใต้. วารสารสหวิทยาการวิจัย, 5(1), มกราคม–ธันวาคม, 62–74. https://doi.org/10.58837/chula.the.2014.692.
รื่นฤทัย สัจจพันธุ์ และคณะ. (2557). โครงการวิจัยจิตวิญญาณประชาธิปไตยในเรื่องสั้น: 40 ปีนับจาก 14 ตุลา 2516: รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์. สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม.
วิเชียร อินทะสี. (2555). สองทศวรรษการพัฒนาประชาธิปไตยในเกาหลีใต้: ปัจจัยสนับสนุนและปัจจัยที่เป็นอุปสรรค. วารสารสังคมศาสตร์, 8(1), 67–108.
วิเชียร อินทะสี. (2556). พลวัติความเป็นประชาธิปไตยในเกาหลีใต้: จากอำนาจนิยมสู่ประชาธิปไตยที่มั่นคง. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อภิรักษ์ ชัยปัญหา. (2558). ทะเลและผีเสื้อ: การนำเสนอภาพตัวแทนใหม่ของสังคมเกาหลีร่วมสมัยในวงวรรณกรรมไทย. วารสารวิชาการมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา. 23(42), 123-146.
Chang, Y.-S., & Lee, S. H. (Eds.). (2006). Transformations in twentieth century Korea. Routledge.
Choi, H.-J. (2016). Contemporary Korean literature and social change. Munhakdongne.
Diamond, L. (1994). Rethinking civil society: Toward democratic consolidation. Journal of Democracy, 5(3), 4–17. https://doi.org/10.1353/jod.1994.0041
Huntington, S. P. (1984). Will more countries become democratic?. Political Science Review, 99(2), 193–218.
Korea Publishing Industry Promotion Agency. (2022). 2022년도 상반기 KPIPA 출판산업 동향 통계 및 경기동향. 한국출판문화산업진흥원. https://e.kpipa.or.kr/common/fileDown.do?file_url
Kim, H. (2022). A cultural analysis of the relationship between nationalism and populism: The case of South Korea [Doctoral dissertation, University of Sheffield]. https://etheses.whiterose.ac.uk
Lipset, S. M. (2003). Political man: The social bases of politics. The MIT Press.
Nielsen, I. (2022). Explaining democratization in South Korea: Comparing movements in the 1980s. https://digitalcommons.morris.umn.edu/honors/18
Rustow, D. (1970). Transitions to democracy: Toward a dynamic model. Comparative Politics, 2(3), 337–363.
국립중앙도서관 기획총괄과. (2018). 도서관의 미래를 말하다. 국립중앙도서관. http://www.oak.go.kr/nl-ir/handle/2020.oak/484
김민정. (2012). 1970년대 여성문학의 정치성에 대한 연구 시론. 현대문학의 연구, (48), 375–402.
김상욱. (2010). 문학교육에서 바라본 시민 혁명의 기억과 체험: 문학교육과 민주주의. 문학교육학, (32), 9-37.
김세나. (2023). 임철우의 『봄날』에 나타난 ‘환(幻)체험’과 주체의 존재 방식. 현대소설연구, (92), 5-34. 10.20483/JKFR.2023.12.92.5.
공지영. (2012). 의자놀이 (2판). 휴머니스트.
박재상. (2020). 쌍용자동차 사태 언론보도의 이념적 편향성 연구: 장기 시계열적, 정권별 중심으로 [석사학위논문, 한양대학교]. 한양대학교 학술정보관. https://hanyang.dcollection.net/common/orgView/200000204542
백낙청. (1969). 시민문학론. 창작과비평.
백지연. (2018). 4.19 혁명과 젠더 평등의 의미: 강신재와 박경리의 소설을 중심으로. 한국문학이론과 비평, 22(3), 81–107.
안서현. (2018). 1960년대 이어령 문학에 나타난 세대의식 연구. 한국현대문학연구, 56, 9–41
윤정모. (2009). 밤길. 책세상.
오윤주. (2017). 시민 교육으로서의 소설 교육: 아르케 없음의 아르케를 향하여. 문학교육학, (54), 71-103.
이미옥. (2019). 김수영과 베이다오 산문에 나타난 참여의식 비교연구. 동북아 문화연구, 1(61), 57–71.
이양숙. (2009). 해방기 문학비평에 나타난 ‘기억’의 정치학: 1945~1948년 문학가동맹을 중심으로. 한국현대문학연구, 28, 281–307.
임철우. (1998). 봄날 2. 문학과지성사.
장강명. (2019). 공장 밖에서. 산 자들 (pp. 80–114). 민음사.
장문석. (2017). 통일을 기다리는 나날들: 7·4 남북공동성명 직전의 최인훈과 소설가 구보씨의 일일. 통일과 평화, 9(1), 254–316.
정찬. (2002). 광야. 문이당.
조윤정. (2021). 백수 청년을 둘러싼 감정 구조와 증오의 전복: 2000년대 한국 장편소설을 중심으로. 영주어문, 49, 155–187.
최인훈. (1996). 광장/구운몽. 문학과지성사.
홍희담. (2003). 깃발. 창작과비평.
허민. (2019). 6월 항쟁과 문학장의 민주화: 해금 전후(사)의 역사 인식과 항쟁 이후의 문학(론). 기억과 전망, (41), 228–273.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความ ข้อความ ภาพประกอบ และตารางประกอบที่ลงพิมพ์ในวารสารเป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้นิพนธ์ กองบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นตามเสมอไป และไม่มีส่วนรับผิดชอบใดๆ ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้นิพนธ์เพียงผู้เดียว
