จิตรกรรมในหนังสือศาสตรา: รูปแบบ เรื่องราว ความเชื่อ และภาพสะท้อนวัฒนธรรมภาคใต้ในพุทธศตวรรษที่ 25
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์รูปแบบ และเทคนิคในการเขียนงานจิตรกรรมในหนังสือศาสตรา หนังสือบุดหรือสมุดไทยที่พบในภาคใต้ประเภทหนึ่ง ตลอดจนเพื่อศึกษาแนวคิดและแรงบันดาลใจของช่าง เพื่อสะท้อนภาพความสัมพันธ์ระหว่างราชธานีกับหัวเมืองทางใต้ที่มีอิทธิพลต่อการรับเอาวัฒนธรรมจากภายนอกของชาวปักษ์ใต้ในพุทธศตวรรษที่ 25 โดยอาศัยการเปรียบเทียบกับงานจิตรกรรมที่นำมาจากวรรณกรรมเรื่องเดียวกันกับที่พบในกรุงเทพมหานคร และงานจิตรกรรม ฝาผนังภายในพระอารามในท้องถิ่นภาคใต้ที่มีอายุร่วมสมัยกัน
ผลจากการศึกษาพบว่างานจิตรกรรมดังกล่าวเป็นงานช่างระดับท้องถิ่น ใช้เทคนิคการเขียนภาพแบบไทยประเพณีประกอบกับการนำเสนอภาพแบบสมจริงอย่างตะวันตก เมื่อเทียบกับงานจิตรกรรมฝาผนังในพื้นที่เดียวกันที่เขียนขึ้นในระยะเวลาร่วมสมัยกันปรากฏว่างานจิตรกรรมในหนังสือศาสตรามีความสมจริงน้อยกว่าโดยเฉพาะด้านการนำเสนอรูปแบบเครื่องแต่งกาย อย่างไรก็ดี เป็นไปได้ว่าช่างเขียนงานจิตรกรรมทั้งสองกลุ่มกับช่างเขียนตัวหนังตะลุงน่าจะเป็นกลุ่มคนเดียวกัน หรือมีการส่งอิทธิพลถึงกัน สังเกตจากเทคนิคและรูปแบบในการเขียนภาพฤๅษี ตัวนาง และภาพบุคคลชายบางส่วน ทั้งนี้ วัฒนธรรมภายนอกที่มีอิทธิพลต่อวิถีชีวิตของชาวปักษ์ใต้ที่สะท้อนผ่านงานจิตรกรรมในหนังสือศาสตรา เป็นวัฒนธรรมการแต่งกายใน รัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชการที่ 5) เป็นหลัก โดยช่างน่าจะได้รับแรงบันดาลใจโดยตรงมาจากการแต่งกายของข้าหลวงเทศาภิบาลที่มาทำงานต่างพระเนตรพระกรรณในแถบมณฑลนครศรีธรรมราชและมณฑลชุมพร ตลอดจนข้าราชบริพารที่ร่วมเสด็จระหว่างกลับจากเสด็จประพาสต่างประเทศและทรงแวะพักหัวเมืองชายฝั่งทะเลตลอดช่วงพุทธศตวรรษที่ 25 ขณะเดียวกันการพัฒนาระบบคมนาคมกับการไปรษณีย์ ยังส่งผลโดยอ้อมให้เกิดการแพร่กระจายทางวัฒนธรรมผ่านการไปมาหาสู่ระหว่างผู้คนสองพื้นที่อีกต่อหนึ่ง
Downloads
Article Details
ผู้เขียนจะต้องลงนามในแบบฟอร์มรับรองบทความ เพื่อให้คำยืนยันความรับผิดชอบว่า บทความของผู้เขียนนั้นไม่เคยตีพิมพ์ที่ใดมาก่อน พร้อมรับทราบว่า กระบวนการส่งบทความเข้าพิจารณาและตีพิมพ์ในวารสารไทยคดีศึกษานั้น จะไม่มีการเรียกเก็บค่าใช้จ่ายในการดำเนินการ ยกเว้น ในกรณีที่ผู้เขียนขอยกเลิกการตีพิมพ์บทความในวารสารไทยคดีศึกษาไม่ว่าด้วยสาเหตุใด และหลังจากบทความนั้นเข้าสู่กระบวนการพิจารณาของผู้ทรงคุณวุฒิไปแล้ว ผู้เขียนจะต้องรับผิดชอบต่อค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นในกระบวนการประเมินเป็นจำนวนเงิน 3,000 บาท (สามพันบาทถ้วน)
เอกสารอ้างอิง
Bunnag, P. (1973).Prawatsātthaisamaimai (tangtǣkānthamsonthi sanyābāoringthưng hētkāntulākhom phutthasakkarāt Sō̜ng phanhārō̜isiphok) [Modern Thai History (Since the Bowring Treaty to “October 1973 Event”)]. Academic Documents of 2204202 Modern Thai History, Department of Thai History, Faculty of Arts, Chulalongkorn University.
Chitmung, P. (2012). Čhitkamfāphanangnaiphraʻubōsotwatphatthanārām Čhangwatsurātthānī: Phāpsathō̜nsangkhomnaisa mai [Mural painting in the hall of Wat Pattanaram, Surat Thani province: reflection of society in the reign of King Rama V] (Master’s thesis, Graduate School, Silpakorn University).
Damrong Rajanubhub, Somdejkromphraya. (1965). Tamnānlakhō̜n ʻinao [Mythology of Inao]. Bangkok: Khlangvitthaya.
Duangta, S. (2008). Phāsākāičhākčhitkamfāphanangsakunchāngsong khlāthawatphōpathamāwāt ʻAmphœ̄mư̄angsongkhlā Watčha thingphra ʻAmphœ̄sathingphra læwatbāngklam ʻAmphœ̄bāngk lam Čhangwatsongkhlā [Body language from the mural paintings Songkla school at Wat Phopattamwistrict in Mueang district, Wat Jatingphra in Sathingphra district and Wat Kutao in Bangklam district, Songkhla] (Master’s thesis, Graduate School, Silpakorn University).
Leksukum, S. (2005). Čhitkamthai Samairatchakānthī Sām Khwāmkhitplīankānsadǣngʻǭkkǭplīantām [The mural painting during the King Rama III: Change the concepts, Expressions are changed]. Bangkok: Muangboran.
National Identity Office. (2000). Kāntǣngō̜kāithai: Wiwatthanākān čhākʻadītsūpatjubun Lēm Nưng [Thai Dress: Evolution from the Past to the Present, Volume 1]. Bangkok: The National Identity Office.
Paruchakun, W. (2013). Čhāk nangsư̄budō̜ Sū nākradā: Khwāmsamphanthāngwatthanathamwannakamkhō̜ngphāktaikapphākklāng [From “the Bud” to “the Paper”: The Cultural Relations between Southern and Central Thailand]. Rusamilae Journal, 34(3), 57 - 62.
Petchkaeo, Ch. (2005). Wannakamthaksin Wannakamkhatsan Lēm Sō̜ng [Thaksin Literature, Selected Literature Vol. 2]. Bang kok: The Thailand Research Fund.
Phaethong, B. (1997). Khwāmplīanplǣngthāngwatthanatham ʻannư̄angmāčhākkānsadetpraphātyurōp [Cultural change due to His Majesty King Chulalongkorn visit to Europe]. Silpa korn Journal, 40(2), 89.
Siam Commercial Bank Public Company Limited. (1999). Sārānukromwatthanathamthaiphāktai Lēm Sipčhet [Southern Thai Cultural Encyclopedia Vol. 17]. Bangkok: Thai Cultural Encyclopedia Foundation of The Siam Commercial Bank Public Company Limited.
Tansungnoen, Ch. (1984). “The Sāttrā” Wannakamphayākō̜nchīwit Čhākčhangwatnakornsīthamrāt [“The Sattra” literary prophecy life from Nakhon Si Thammarat] (Master’s thesis, Srinakha rinwirot University).
Thaksin University, The Institute for Southern Thai Studies. (1986). Sārānukromwatthanathamphāktai Lēmthī Siphā [Southern Thai Cultural Encyclopedia Vol. 15]. Bangkok: Amarin Print- ing Group Ltd.
Thapepong, P. (2009). Ngānwikhrǫnaimummǭngmai: Nǣokhitngān čhitkamphāppritsanāthamnairatchakānthī Sī [The new analy-sis: concepts of dhama riddle in the murals paintings during the reign of King Rama IV] (Master’s thesis, Graduate School, Silpakorn University).
