การพัฒนารูปแบบการประเมินหลักสูตรระดับบัณฑิตศึกษา กลุ่มสาขาวิชาทางการศึกษา 81-92
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพและปัญหาการประเมินหลักสูตร และเพื่อพัฒนาองค์ประกอบ ตัวชี้วัดของการประเมินหลักสูตรระดับบัณฑิตศึกษา กลุ่มหลักสูตรสาขาวิชาทางการศึกษา แล้วนำมาพัฒนารูปแบบและคู่มือของการประเมินหลักสูตรระดับบัณฑิตศึกษา กลุ่มหลักสูตรสาขาวิชาทางการศึกษา ตลอดจนประเมินคุณภาพรูปแบบและคู่มือการประเมินหลักสูตรระดับบัณฑิตศึกษา กลุ่มหลักสูตรสาขาวิชาทางการศึกษา โดยเก็บรวบรวมข้อมูลจากคณะกรรมการบริหารหลักสูตร คณาจารย์และบุคลากรที่เกี่ยวข้องกับหลักสูตรในระดับบัณฑิตศึกษาในกลุ่มสาขาวิชาทางการศึกษาที่ได้รับการรับรองจากสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา และสำนักงานคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน จำนวนทั้งสิ้น 438 คน จาก 217 หลักสูตรทั่วประเทศ วิเคราะห์และประมวลผลด้วยค่าความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงสำรวจ
ผลการวิจัยพบว่า หลักสูตรร้อยละ 88.84 เป็นหลักสูตรที่เคยปรับปรุงแล้ว และร้อยละ 77.57 เป็นหลักสูตรที่ได้รับการประเมินมาแล้ว โดยที่เหตุผลหลักของทั้งการปรับปรุงและประเมินหลักสูตรจะเป็นการดำเนินการให้เป็นไปตามมาตรฐานคุณวุฒิ (TQF) และจากผลการศึกษาถึงสภาพปัญหาของการประเมินหลักสูตร พบว่า ในภาพรวมทุกหลักสูตร
มีปัญหาในการประเมินหลักสูตรอยู่ในระดับปานกลาง โดยปัญหาด้านกระบวนการประเมินหลักสูตรเป็นปัญหาที่พบมากที่สุด
ส่วนผลของการพัฒนาองค์ประกอบและตัวชี้วัดของการประเมินหลักสูตรระดับบัณฑิตศึกษา กลุ่มสาขาวิชาทางการศึกษา พบว่า องค์ประกอบในการประเมินหลักสูตรแบ่งได้เป็น 5 องค์ประกอบ 111 ตัวชี้วัด ได้แก่ องค์ประกอบที่ 1 ด้านรายละเอียดของเอกสารหลักสูตร ประกอบด้วย 24 ตัวชี้วัด องค์ประกอบที่ 2 ด้านเกี่ยวกับอาจารย์และบุคลากรที่เกี่ยวข้องกับหลักสูตร ประกอบด้วย 25 ตัวชี้วัด องค์ประกอบที่ 3 ด้านทรัพยากรที่ใช้ในการดำเนินการหลักสูตร ประกอบด้วย 12 ตัวชี้วัด องค์ประกอบที่ 4 ด้านระบบการจัดการเรียนรู้และบริหารจัดการหลักสูตร ประกอบด้วย 17 ตัวชี้วัด และองค์ประกอบที่ 5 ด้านผู้สำเร็จการศึกษาจากหลักสูตร ประกอบด้วย 33 ตัวชี้วัด จากผลการศึกษาดังกล่าว ได้นำไปพัฒนารูปแบบในการประเมินหลักสูตร โดยมีรายละเอียดขั้นตอนการดำเนินการประเมินหลักสูตรในมิติของทั้งผู้รับการประเมินและผู้ประเมิน ซึ่งได้กำหนดกรอบการดำเนินการตามรูปแบบการประเมินทั้ง 4 ขั้นตอน
ได้แก่ การบริหารจัดการก่อนการประเมินหลักสูตร การออกแบบการประเมินหลักสูตร การดำเนินการประเมินหลักสูตรและการรายงานผลและเผยแพร่ผลการประเมินหลักสูตร ซึ่งสามารถแจกแจงขั้นตอนการดำเนินการต่าง ๆ ได้ 5 กระบวนการ คือ ขั้นการศึกษาด้วยตนเอง (Self-Study) ขั้นการวางแผน (Planning) ขั้นฐานข้อมูล (Information) ขั้นการติดตามประเมิน (Evaluation) และขั้นการสะท้อนผลการประเมิน (Reflection)
เอกสารอ้างอิง
กลุ่มสาขาวิชามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์. วิทยานิพนธ์ครุศาสตรดุษฎีบัณฑิต จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2551.
กัลยา วานิชย์บัญชา. การวิเคราะห์สถิติชั้นสูงด้วย SPSS for Windows. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ : ธรรมสาร, 2546.
เกียรติสุดา ศรีสุข. การพัฒนาตัวบ่งชี้ในการประเมินคุณภาพการจัดการศึกษาหลักสูตรมหาบัณฑิตทางการศึกษา : การประยุกต์ใช้วิธีการวิเคราะห์แบบจำลองโครงสร้างเชิงเส้น. ปริญญานิพนธ์การศึกษาดุษฎีบัณฑิต มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, 2545.
คณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ, สำนักงาน. พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542. กรุงเทพมหานคร : สำนักนายกรัฐมนตรี, 2542.
คณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ, สำนักงาน. ระบบการประกันคุณภาพและมาตรฐานการศึกษาแห่งชาติ :
การอุดมศึกษา (Quality Assurance and Accreditation). กรุงเทพฯ : รายงานการวิจัยประกอบการร่างพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ กลุ่มแผนงานการพัฒนาระบบอุดมศึกษา
สำนักพัฒนานโยบายและวางแผนการจัดการศึกษา, 2541.
. ระบบการประเมินคุณภาพและมาตรฐานการศึกษาแห่งชาติ. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ชวนพิมพ์, 2540.
. แผนการศึกษาแห่งชาติ (พ.ศ. 2545-2559). พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ : พริกหวานกราฟฟิค, 2546.
คณะกรรมการการอุดมศึกษา, สำนักงาน. เกณฑ์มาตรฐานหลักสูตรระดับบัณฑิตศึกษา พ.ศ. 2548 และแนวทางการบริหารเกณฑ์มาตรฐานหลักสูตรระดับบัณฑิตศึกษา พ.ศ. 2548. สำนักงานคณะกรรมการ
การอุดมศึกษา, 2548.
จำรัส นองมาก. การประกันคุณภาพการศึกษาอย่างถูกต้องและมีความสุข. กรุงเทพฯ : ฟิสิกส์การพิมพ์, 2545.
ทิศนา แขมณี. รวมบทความทางการบริหารและประเมินโครงการ. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2540.
ยุทธ ไกยวรรณ์. การวิเคราะห์สถิติหลายตัวแปรสำหรับงานวิจัย. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2556.
เลขาธิการคุรุสภา, สำนักงาน. การรับรองปริญญาและประกาศนียบัตรทางการศึกษาเพื่อการประกอบวิชาชีพ. กรุงเทพฯ : สำนักงานเลขาธิการคุรุสภา, 2548.
วิชัย วงษ์ใหญ่. พัฒนาหลักสูตรและการสอนมิติใหม่. กรุงเทพฯ : สุวีริยาสาส์น, 2534.
ศึกษาธิการ, กระทรวง. เกณฑ์มาตรฐานหลักสูตรระดับบัณฑิตศึกษา พ.ศ. 2548. กรุงเทพฯ : กระทรวงศึกษาธิการ, 2548.
อำนาจ จันทร์แป้น. การวิเคราะห์หลักสูตร. เอกสารประกอบการบรรยาย วิชา ลส. 73. เชียงใหม่ :
คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 2530.
อุทุมพร จามรมาน. การประกันคุณภาพระดับอุดมศึกษา. กรุงเทพฯ : ฟันนี่พับลิชชิ่ง, 2543.
. การประกันคุณภาพระดับอุดมศึกษาตามเกณฑ์ของทบวงมหาวิทยาลัย. กรุงเทพฯ :
คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2541.
Borg, W. R., and M. D. Gall. Educational research. New York : Longman, 1989.
Joint Committee on Standards for Educational Evaluation. The Program Evaluation Standards :
How to Assess Evaluations of Educational Programs. 2nd ed. Thousand Oaks, CA: Sage, 1994.
McGettrick, A. and N. Mansor. “Standards and Level-a case study,” Assessment & Evaluation in Higher Education. 24,2 (1999) : 131-140.
Stufflebeam, Daniel. Educational Evaluation and Decision Making Itasca. lll.: F.E. Peacock Publishers, Inc. 1974.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
1. บทความที่ตีพิมพ์ในวารสารนี้ได้มีการตรวจสอบการลอกเลียนงานวรรณกรรมแล้ว ไม่เกินร้อยละ 25
2. บทความที่ตีพิมพ์ในวารสารนี้เป็นข้อคิดเห็น ข้อค้นพบของผู้เขียนบทความ โดยผู้เขียนบทความต้องเป็นผู้รับผิดชอบต่อผลทางกฎหมายใด ๆ ที่อาจเกิดขึ้นจากบทความนั้น ๆ
3. บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารวิจัยและประเมินผลอุบลราชธานี ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิจัยและประเมินผลอุบลราชธานี หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่อกระทำการใดๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากวารสารวิจัยและประเมินผลอุบลราชธานีก่อนเท่านั้น และจะต้องมีการอ้างอิงวารสารวิจัยและประเมินผลอุบลราชธานี ฉบับนั้น ๆ ด้วย
