การเรียนรู้แบบบริการสังคม

บทคัดย่อ

บทความนี้ต้องการนำเสนอหลักการและการประยุกต์ใช้การเรียนรู้แบบบริการสังคม เพื่อให้เป็นทางเลือกหนึ่งในวิธีการจัดการเรียนการสอนในระดับมหาวิทยาลัย ขั้นตอนของกระบวนการจัดการเรียนรู้แบบบริการสังคม ประกอบด้วย 7 ขั้นตอน ได้แก่ 1) การสำรวจความต้องการ 2) การเตรียมการ 3) การวางแผนกิจกรรม 4) การลงมือปฏิบัติงาน 5) การติดตามประเมินผล 6) การสาธิตผลงาน และ 7) การแสดงความชื่นชมยินดีกับความสำเร็จ การสอนแบบบริการสังคม เป็นวิธีการเรียนการสอนอีกแบบหนึ่งที่นิยมนำมาใช้ในการเรียนการสอนหลากหลายสาขา การเรียนการสอนโดยการบริการสังคมเปิดโอกาสให้นักศึกษาได้ปฏิบัติจริงในชุมชน/สังคม จะช่วยให้นักศึกษา มีความเข้าใจลุ่มลึกมากขึ้น ในเนื้อหาที่เรียนเป็นการเรียนการสอนแบบหนึ่งที่สำคัญ ซึ่งผู้สอน ควรนำมาผสมผสานร่วมกับการเรียนการสอนแบบอื่น ๆ นอกจากจะมุ่งเน้นในการพัฒนาศักยภาพของคนเพื่อการประกอบอาชีพแล้วยังต้องรับผิดชอบ ในเรื่องการสร้างจิตสำนึกในการทำงานที่ดีส่งเสริมจัดกิจกรรมให้ผู้เรียนได้เรียนรู้จากประสบการณ์จริง ได้ฝึกปฏิบัติ และฝึกทักษะกระบวนการคิด การจัดการ การเผชิญสถานการณ์ การประยุกต์ความรู้ มาใช้ป้องกัน และแก้ปัญหาความต้องการกำลังคนเชิงคุณภาพ การจัดกิจกรรมการบริการสังคมของนักศึกษาในระดับมหาวิทยาลัยมีปรากฏ อยู่บ้างแล้ว แต่อาจจะอยู่ในฐานะของกิจกรรมเสริมหลักสูตร หรือกิจกรรมบำเพ็ญประโยชน์ต่อสังคมที่ยังไม่นำมาเชื่อมโยงกับการเรียนการสอนในบทเรียนวิชาใดวิชาหนึ่ง ทั้ง ๆ ที่มีข้อมูลที่ชี้ให้เห็นว่า การเรียนรู้แบบบริการสังคมทำให้เกิดผลดีแก่ผู้เรียนทุกระดับทั้งทางด้านวิชาการ ด้านการใช้เหตุผล ความเชื่อมั่น และความภาคภูมิใจในตนเอง
สถาบันอุดมศึกษาสามารถนำการจัดการเรียนรู้แบบนี้ไปใช้เป็นทางเลือกหนึ่งในการรับใช้สังคม โดยกำหนดเป็นวิสัยทัศน์และยุทธศาสตร์ที่สำคัญของสถาบันและจัดทำแผนปฏิบัติการ เพื่อนำไปสู่การปฏิบัติอย่างจริงจัง และแสวงหาคู่ความร่วมมือในการพัฒนาชุมชนร่วมกันในระยะยาว