วรรณกรรมคำสอนเขมร ฉบับเกรกาล สู่ ฉบับเกรกาลใหม่

บทคัดย่อ

คำว่า ច្បាប់​ (จฺบาบ่) หรือ ฉบับ ในทางวรรณกรรมเขมรเป็นหมวดหนึ่งของวรรณกรรมคำสอน ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 22-25 ปรากฏวรรณกรรมประเภทฉบับจำนวนหลายเรื่อง โดยปรากฏเรื่อง ฉบับเกฺรกาล และ ฉบับเกฺรกาลใหม่ เป็นวรรณกรรมคำสอนที่ใช้ชื่อเหมือนกัน โดยเพิ่มเติมคำว่า ថ្មី แปลว่า ใหม่ ขึ้นมา บทความวิชาการนี้จึงมุ่งศึกษาวรรณกรรมคำสอนเรื่อง ฉบับเกรกาล และ ฉบับเกรกาลใหม่​ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเปรียบเทียบลักษณะร่วมและความสัมพันธ์ของวรรณกรรมทั้งสองเรื่องดังกล่าว ปรากฏผลการศึกษาดังนี้

1. ผลการศึกษาประวัติและฉันลักษณ์ ได้ข้อสันนิษฐานว่า ฉบับเกรกาลแต่งขึ้นในพุทธศตวรรษที่ 22 โดยไม่ปรากฏผู้แต่ง ส่วนเรื่องฉบับเกรกาลใหม่ มีการระบุปีที่แต่งและผู้แต่ง คือ พ.ศ. 2465 ตรงกับช่วง พุทธศตวรรษที่ 25 โดย พระภิรมย์ภาษาอู หรือ กรมงุย วรรณกรรมคำสอนทั้งสองเรื่องใช้ฉันลักษณ์ประเภทเดียวกันคือบทพรหมคีติ ซึ่งเป็นฉันลักษณ์ที่พบได้ในวรรณกรรมคำสอนบางเรื่องเท่านั้น เมื่อเทียบกับวรรณกรรมคำสอนร่วมสมัยเรื่องอื่น ๆ ที่นิยมใช้บทกากคติเป็นฉันลักษณ์ในบทประพันธ์


2. ผลการศึกษาการดำเนินเนื้อหา ฉบับเกรกาล ส่วนนำกล่าวถึงวัตถุประสงค์ของการแต่งแต่ไม่ได้ระบุช่วงเวลาการแต่งและไม่ได้ระบุว่าใครคือผู้แต่ง และเริ่มต้นข้อคำสอนด้วยการแนะนำข้อควรปฏิบัติที่เป็นรูปธรรมแล้วจึงแสดงข้อคำสอนต่าง ๆ เนื้อหาส่วนท้ายกล่าวเน้นย้ำให้บุตรหลานจดจำคำสอน ส่วน ฉบับเกรกาลใหม่ เนื้อหาส่วนนำปรากฏวัตถุประสงค์การแต่ง ช่วงเวลาที่แต่งและระบุว่านำต้นเค้ามาจาก ฉบับเกรกาล และเริ่มต้นข้อคำสอนด้วยการกล่าวถึงสิ่งที่เป็นนามธรรม ส่วนท้ายตัวบทผู้แต่งเน้นย้ำให้ลูกหลานจดจำและนำข้อคำสอนไปใช้ ระบุผู้แต่ง จบเนื้อหาด้วยการตั้งจิตอธิษฐานของผู้แต่ง โดยปรากฏแนวคิดหลักของข้อคำสอนสอดคล้องกัน


3. ผลการศึกษาการใช้คำบ่ง ‘ไม่ให้ทำ’ และ ‘ให้ทำ’ พบว่าปราฏการใช้คำว่า อย่า มากกว่าคำว่า ควร เป็นสิ่งสะท้อนขนบการใช้คำบ่ง ‘ไม่ให้ทำ’ มากกว่า ‘ให้ทำ’ ทว่าเมื่อพิจารณาสัดส่วนการใช้คำบ่งดังกล่าว จาก ฉบับเกรกาล สู่ ฉบับเกรกาลใหม่ ปรากฏใช้คำว่า ควร ในสัดส่วนที่มากขึ้น เป็นสิ่งแสดงถึงพลวัตทางภาษาที่ปรากฏในวรรณกรรมคำสอนทั้งสองเรื่องนี้     

ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่าการนำต้นเค้าวรรณกรรมคำสอนที่มีอยู่เดิมมาประพันธ์ใหม่ ในช่วงเวลาที่แตกต่างกัน ผู้แต่งที่เป็นปราชญ์ย่อมพิจารณาในข้อนี้ จึงสร้างสรรค์ผลงานเรื่องใหม่ที่มีรายละเอียดสมบูรณ์ยิ่งขึ้น โดยยังคงไว้ซึ่งลักษณะเด่นตลอดจนแนวคิดหลักของวรรณกรรม