ภูมิปัญญาและคุณค่าการผลิตถ่านบ้านชมพูเหนือ อำเภอเนินมะปราง จังหวัดพิษณุโลก : การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและการเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจ

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาภูมิปัญญาการผลิตถ่าน บ้านชมพูเหนือ อำเภอเนินมะปราง จังหวัดพิษณุโลก และเพื่อศึกษาคุณค่าและการใช้ประโยชน์จากภูมิปัญญาการผลิตถ่านในการเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจ บ้านชมพูเหนือ อำเภอเนินมะปราง จังหวัดพิษณุโลก เก็บรวบรวมข้อมูลภาคสนาม (Field work) ตำบลชมพูเหนือ อำเภอเนินมะปราง ด้วยวิธีการสัมภาษณ์เชิงลึก (In-Depth Interview) กับผู้นำชุมชน ผู้มีอาชีพเผาถ่าน และผู้ใช้ถ่านในชุมชน โดยใช้แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง (Structured Interview) สัมภาษณ์ผู้รู้ข้อมูลทั้งหมด 15 คน ผลการวิจัยพบภูมิปัญญาการผลิตถ่าน บ้านชมพูเหนือ อำเภอเนินมะปราง 4 ด้าน ได้แก่ 1) ภูมิปัญญาด้านการเลือกพื้นที่สร้างเตาเผาถ่าน 2) ภูมิปัญญาด้านการเลือกไม้มาใช้เผาถ่าน   3) ภูมิปัญญาด้านการสร้างเตาเผาถ่าน และ 4) ภูมิปัญญาด้านการเผาถ่าน ส่วนคุณค่าและการใช้ประโยชน์จากภูมิปัญญาการผลิตถ่านในการเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจ พบคุณค่าและประโยชน์จากภูมิปัญญาการผลิตถ่าน  6 ด้าน ได้แก่ 1) คุณค่าด้านวิถีชีวิตความเป็นอยู่ 2) คุณค่าด้านสิ่งแวดล้อม 3) คุณค่าด้านวัฒนธรรม 4) คุณค่าด้านสาธารณสุข 5) คุณค่าด้านการเกษตร และ 6) คุณค่าด้านเศรษฐกิจ ประโยชน์ที่ได้รับจากการวิจัย  1) อนุรักษ์สิ่งแวดล้อมในชุมชน  2) เพิ่มมูลค่าทรัพยากรในชุมชน และ 3) เพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจในชุมชน