การจัดการทุนทางทรัพยากรธรรมชาติเพื่อหนุนเสริมการท่องเที่ยวชุมชน ในการกระตุ้นเศรษฐกิจฐานรากของบ้านปางมะโอ ตำบลวังเงิน อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง

บทคัดย่อ

บทความวิจัยมีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ทุนทางทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่ในชุมชน และความต้องการของชุมชนบ้านปางมะโอในการกระตุ้นเศรษฐกิจฐานราก และการประยุกต์ใช้ทุนทางทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่ในชุมชนในการขับเคลื่อนการท่องเที่ยวเชิงเศรษฐกิจฐานรากของชุมชน รวมถึงการค้นหาแนวทางจัดการทุนทางทรัพยากรธรรมชาติที่หนุนเสริมการท่องเที่ยวเพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจฐานรากของชุมชนตำบลวังเงิน อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง มุ่งเน้นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยใช้แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง เก็บข้อมูลกับผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ประกอบด้วย ผู้นำชุมชน 7 คน ผู้บริหารองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 3 คน กลุ่มวิสาหกิจชุมชน กลุ่มอาชีพ ผู้ประกอบการโฮมสเตย์ เกษตรกรเพาะเห็ดหอม เกษตรกรชาวสวนผลไม้ และผู้ประกอบการร้านอาหาร รวม 40 คน ใช้การวิเคราะห์เนื้อหา การจัดหมวดหมู่เนื้อหา การตีความและสรุปความหมายข้อมูล

ผลการวิจัยพบว่า ทุนทางทรัพยากรธรรมชาติบ้านปางมะโอ สามารถนำมาใช้เพื่อประโยชน์ทางเศรษฐกิจ สังคมและสิ่งแวดล้อม เพราะมีความหลากหลายทางชีวภาพ และสามารถสร้างประสบการณ์ท่องเที่ยวชุมชน โดยมีผู้ประกอบการในชุมชนทำหน้าที่ขับเคลื่อน อีกทั้งพื้นที่นี้เป็นพื้นที่เดียวในจังหวัดลำปางที่เพาะเห็ดหอมที่มีคุณภาพดี โดยมีหน่วยงานภาครัฐและเอกชนสนับสนุนและให้ความรู้เกี่ยวกับการเพาะเห็ดหอม มีการปลูกพืชหมุนเวียน ปลูกผลไม้ที่มีความหลากหลาย อาทิ มีทุนทางสังคม ความร่วมมือของคนในชุมชน และเครือข่ายภาครัฐ วิชาการ เอกชน และประชาชน ที่นำเอาทุนความรู้และประสบการณ์ด้านเกษตรกรรมและทรัพยากรธรรมชาติ ในพื้นที่มาสนับสนุน ด้านการท่องเที่ยวชุมชน ด้วยการใช้ทรัพยากรชุมชนเป็นรากฐานในการดำรงชีวิตผ่านวิถีการเกษตรอินทรีย์และทุนทางวัฒนธรรม อาทิ การแปรรูปอาหารพื้นถิ่น จารีต ประเพณี การทำโฮมสเตย์ ร้านอาหารและความเชื่อของชุมชนมาสร้างกิจกรรมการท่องเที่ยว และการประยุกต์ใช้ทุนทางทรัพยากรธรรมชาติ เกิดจากการ  บูรณาการทรัพยากรธรรมชาติที่มีความหลากหลาย ด้วยการมีส่วนร่วมคิด ร่วมทำ และร่วมรับผลประโยชน์ของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทั้งภายในและภายนอกชุมชนขับเคลื่อนภายใต้นโยบายของท้องถิ่น และการพัฒนาผลิตภัณฑ์ ราคา ช่องทางการจัดจำหน่าย การส่งเสริมการขาย รวมถึงประสบการณ์ การแลกเปลี่ยนมูลค่า การบอกต่อทุกที่ทุกเวลาและการสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับลูกค้าเพื่อหนุนเสริมการท่องเที่ยวชุมชน และค้นหาแนวทางจัดการทุนทางทรัพยากรธรรมชาติที่หนุนเสริมการท่องเที่ยวเพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจฐานรากของชุมชน ด้วยการจัดการทรัพยากรในชุมชนแบบมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียผ่านส่วนประสมทางการตลาด 4P’s (สินค้า ราคา สถานที่ และการส่งเสริมการขาย) และ 4E’s (การมุ่งเน้นประสบการณ์ การแลกเปลี่ยนทุกสถานที่และความเชื่อมั่น) ในการขับเคลื่อนการท่องเที่ยวชุมชนอย่างยั่งยืน