การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ตามแนวทางการสอนเชิงรุก วิชาพระพุทธศาสนาของพระสอนศีลธรรมในโรงเรียน จังหวัดอุทัยธานี

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาปัญหาและความต้องการจำเป็นในการจัดการเรียนรู้วิชาพระพุทธศาสนา 2) พัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาพระพุทธศาสนาตามแนวทางการสอนเชิงรุกและส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียน 3) ทดลองการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ตามแนวทางการสอนเชิงรุก และ4) ประเมินประสิทธิผลรูปแบบการจัดการเรียนรู้ตามแนวทางการสอนเชิงรุก วิชาพระพุทธศาสนาของพระสอนศีลธรรมเพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ในโรงเรียนประถมศึกษา ขยายโอกาสทางการศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา อุทัยธานี เขต ๑ เป็นการวิจัยและพัฒนา (R&D) กลุ่มเป็นหมาย คือ นักเรียน 40 คน เครื่องมือวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์ แผนการจัดการเรียน แบบทดสอบ และแบบประเมิน สถิติที่ใช้วิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การทดสอบที (t-test dependent) และวิเคาะห์แบบอุปนัยวิธี (Inductive method) ผลการวิจัย พบว่า 1. มีปัญหาการสอนโดยเน้นครูเป็นศูนย์กลางทำให้ผู้เรียนขาดทักษะการคิดวิเคราะห์ จึงมีความจำเป็นที่จะพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ตามแนวทางการสอนเชิงรุกของครูเพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียน 2. รูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาพระพุทธศาสนาตามแนวทางการสอนเชิงรุกและส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียน  ได้แก่ 1) การเรียนรู้เชิงประสบการณ์ 2) การสอนแบบโครงาน 3) การสอนแบบใช้ปัญหาเป็นฐาน 4) การสอนที่เน้นทักษะกระบวนการคิด 3. ผลการทดลองชุดกิจกรรมการเรียนรู้ พบว่า มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 80.34/81.07 ผลการเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรู้เฉลี่ยหลังเรียนสูงกว่าคะแนนเฉลี่ยก่อนเรียน  และผู้เรียนมีความพึงพอใจต่อการสอนเชิงรุกพระสอนศีลธรรมอยู่ในระดับมาก 4. การประเมินประสิทธิผลรูปแบบการจัดการเรียนรู้วิชาพระพุทธศาสนาตามแนวทางการสอนเชิงรุกทำให้นักเรียนมีความสนุกสนาน มีอิสระในการเรียนรู้ ได้แสวงหาเหตุปัจจัยของปัญหาด้วยวิธีการที่หลากหลาย มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในกลุ่ม มีความสนใจในการศึกษาสถานการณ์นั้น ๆ และค้นหาปัญหาที่เกิดขึ้นอย่างกระตือรือร้น กิจกรรมช่วยนักเรียนเข้าใจเนื้อหาเรื่องไตรสิกขา และพุทธศาสนสุภาษิตได้ดีมากขึ้น

คำสำคัญ: การพัฒนารูปแบบ, การจัดการเรียนรู้, การสอนเชิงรุก, พระสอนศีลธรรม