กระบวนการสร้างและการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศอย่างสร้างสรรค์ ของนักเรียนในกรุงเทพมหานคร

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาพฤติกรรมการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศของนักเรียนในกรุงเทพมหานคร 2) พัฒนาชุดกิจกรรมการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศเชิงสร้างสรรค์ และ 3) นำเสนอรูปแบบชุดกิจกรรมการใช้เทคโนโลยีอย่างสร้างสรรค์ของนักเรียนในกรุงเทพมหานคร การวิจัยใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสมผสาน ทั้งการวิจัยเชิงคุณภาพและการวิจัยเชิงปฏิบัติการ โดยเก็บข้อมูลจากผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 9 คน ได้แก่ ผู้บริหาร ครูผู้สอน และผู้ทรงคุณวุฒิด้านการศึกษา ตลอดจนจัดกิจกรรมการเรียนรู้แก่นักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลาย 20 คนในโรงเรียนวัดสุทธิวรารามที่เข้าร่วมโดยสมัครใจ พื้นที่วิจัยประกอบด้วยระดับนโยบายที่สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา กรุงเทพมหานคร เขต 2 ระดับการบริหารจัดการที่โรงเรียนวัดสุทธิวรารามและโรงเรียนสตรีศรีสุริโยทัย และระดับปฏิบัติการที่ครูผู้สอนในโรงเรียนทั้งสองแห่ง

ผลการวิจัยพบว่า นักเรียนมีพฤติกรรมการใช้เทคโนโลยีที่ต้องได้รับการชี้นำและควบคุม เพื่อป้องกันผลกระทบด้านลบ ขณะเดียวกันโรงเรียนได้นำนโยบายด้านเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้ในรูปแบบโครงการหรือกิจกรรมที่ส่งเสริมการเรียนรู้ผ่าน AI และการแข่งขันเชิงสร้างสรรค์ ทำให้นักเรียนเกิดแรงจูงใจและมีผลงานออนไลน์ที่เป็นประโยชน์ต่อการเรียนรู้ การพัฒนาชุดกิจกรรมช่วยให้นักเรียนมีทักษะเพิ่มขึ้นทั้งด้านการศึกษา การใช้ในชีวิตประจำวัน และการสร้างเครือข่ายสังคม โดยเน้นการสอดแทรกจริยธรรมในมิติความดี ความงาม และความสุข เพื่อปลูกฝังการใช้เทคโนโลยีอย่างมีคุณธรรมและมีวิจารณญาณ

นอกจากนี้ยังพบว่า นักเรียนสามารถปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีได้หากมีการดูแลและกลั่นกรองข้อมูลจากครอบครัวและโรงเรียนร่วมกัน การอภิปรายผลสะท้อนว่า การจัดการเรียนรู้ต้องสอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) และการพัฒนาศักยภาพของเยาวชนไทยให้มีทั้งทักษะดิจิทัล ความคิดสร้างสรรค์ และคุณธรรม อันจะนำไปสู่การพัฒนาสังคมที่ยั่งยืนในอนาคต